“Bài Học Phần Lan 2.0” của Pasi Sahlberg là cuốn sách then chốt cho bất kỳ ai quan tâm đến tương lai của giáo dục. Tác phẩm không chỉ đơn thuần mô tả hệ thống giáo dục Phần Lan, mà còn đi sâu phân tích những yếu tố cốt lõi đã đưa nền giáo dục này trở thành hình mẫu toàn cầu. Sahlberg khẳng định, bí quyết thành công của Phần Lan không nằm ở nguồn lực tài chính dồi dào, mà bắt nguồn từ sự tin tưởng, tôn trọng và tinh thần đoàn kết xã hội dành cho giáo viên. Chính phủ Phần Lan đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo giáo viên chất lượng cao, đảm bảo mức lương xứng đáng và tạo môi trường thuận lợi để họ phát triển chuyên môn. Bên cạnh đó, các trường học được trao quyền tự chủ cao, linh hoạt xây dựng chương trình giáo dục phù hợp với đặc thù từng địa phương.
Một điểm sáng khác của giáo dục Phần Lan là sự công bằng. Hệ thống này không khuyến khích sự cạnh tranh giữa các trường hay học sinh, mà tập trung hỗ trợ tối đa cho từng cá nhân, bất kể hoàn cảnh gia đình. Mọi chi phí liên quan đến học tập, từ bữa ăn, sách vở, đồ dùng đến dịch vụ y tế và tâm lý xã hội đều được nhà nước chi trả. Chính sách này góp phần thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, đảm bảo mọi học sinh đều có cơ hội tiếp cận giáo dục bình đẳng.
Phương pháp giảng dạy tại Phần Lan cũng được tác giả phân tích chi tiết. Giáo viên được trang bị kiến thức chuyên môn vững vàng cùng kỹ năng sư phạm tiên tiến. Họ chú trọng phát triển tư duy phản biện, sáng tạo và kỹ năng sống cho học sinh thông qua các dự án và bài tập thực tế. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, khơi gợi niềm đam mê học hỏi và khuyến khích học sinh tự khám phá kiến thức. Việc đánh giá học sinh cũng tập trung vào năng lực tổng thể hơn là điểm số. Phần Lan không áp dụng kỳ thi tuyển sinh đại học hay các bài kiểm tra rập khuôn, thay vào đó là đánh giá quá trình học tập, bao gồm kiến thức, kỹ năng mềm, thái độ và khả năng thích ứng. Mục tiêu cuối cùng là phát triển toàn diện nhân cách cho mỗi học sinh.
Công nghệ trong giáo dục Phần Lan cũng được đề cập một cách khách quan. Dù không chạy theo xu hướng công nghệ hóa, Phần Lan vẫn biết cách tận dụng công nghệ để hỗ trợ quá trình dạy và học một cách hiệu quả. Công nghệ chỉ là công cụ, không phải là mục tiêu.
Cuối cùng, Pasi Sahlberg cũng đưa ra lời cảnh tỉnh về mặt trái của các bảng xếp hạng giáo dục quốc tế như PISA. Ông cho rằng việc chạy đua theo thứ hạng chỉ tạo nên áp lực không cần thiết cho học sinh và khiến các quốc gia bị cuốn vào vòng xoáy của các chỉ số đo lường. Điều quan trọng hơn cả là tập trung phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và kỹ năng sống cho thế hệ tương lai.
“Bài Học Phần Lan 2.0” của Pasi Sahlberg, bản dịch của Đặng Việt Linh, là một cuốn sách đáng đọc, cung cấp cái nhìn sâu sắc và toàn diện về một hệ thống giáo dục thành công. Cuốn sách là nguồn cảm hứng và tài liệu tham khảo quý giá cho các nhà giáo dục, nhà hoạch định chính sách và bất kỳ ai quan tâm đến sự phát triển của giáo dục.
