“Lịch Sử Khẩn Hoang Miền Nam” của Sơn Nam là một hành trình khám phá đầy mê hoặc về quá trình biến đổi vùng đất phương Nam từ hoang sơ thành phồn thịnh, từ những nương rẫy đơn sơ đến những cánh đồng trù phú. Tác giả Sơn Nam, với kiến thức uyên bác và tâm huyết nghiên cứu, đã tái hiện một cách sống động và toàn diện lịch sử phát triển nông nghiệp miền Nam Việt Nam từ những bước chân khai phá đầu tiên cho đến thời hiện đại. Công trình này không chỉ dựa trên các tư liệu lịch sử chính thống như hồ sơ lưu trữ của các triều đại, sách báo nghiên cứu mà còn được làm giàu bởi những câu chuyện sống động từ các nhân chứng trực tiếp, mang đến cho người đọc một bức tranh lịch sử chân thực và gần gũi.
Cuốn sách khéo léo dẫn dắt người đọc qua ba giai đoạn chính của quá trình khẩn hoang. Giai đoạn đầu tiên, từ thế kỷ 16, là thời kỳ sơ khai với sự xuất hiện của những cư dân bản địa, những người tiên phong khai phá vùng đất mới bằng sức lao động tự phát. Cuộc sống của họ gắn liền với săn bắn, hái lượm và canh tác nương rẫy, đặt nền móng ban đầu cho sự phát triển nông nghiệp sau này. Tiếp đến, giai đoạn hai bắt đầu từ giữa thế kỷ 18, đánh dấu sự can thiệp của chính quyền nhà Nguyễn với các chính sách khuyến khích khẩn hoang. Sự xuất hiện của các khu định cư mới, việc mở rộng và tổ chức hóa canh tác đã thúc đẩy mạnh mẽ nền nông nghiệp miền Nam dưới sự bảo trợ của triều đình. Giai đoạn ba, từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay, chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của nền nông nghiệp miền Nam trong bối cảnh đất nước độc lập. Sự đầu tư mạnh mẽ vào khai hoang, ứng dụng cơ giới hóa rộng rãi đã đưa năng suất nông nghiệp lên một tầm cao mới, đánh dấu bước chuyển mình sang giai đoạn phát triển toàn diện và hiện đại hóa.
Điểm đặc biệt của “Lịch Sử Khẩn Hoang Miền Nam” không chỉ nằm ở việc ghi chép lại các sự kiện lịch sử một cách đơn thuần. Tác giả đã đi sâu phân tích những yếu tố tự nhiên, xã hội và chính trị tác động đến sự phát triển nông nghiệp trong từng thời kỳ. Mỗi giai đoạn lịch sử được tái hiện chi tiết với những hoạt động khai hoang tiêu biểu, những vùng đất mới được chinh phục, những loại cây trồng chủ lực, cách thức canh tác và công cụ sản xuất đặc trưng. Hơn cả một cuốn sách lịch sử, tác phẩm còn là một công trình nghiên cứu sâu sắc về tác động của quá trình khẩn hoang đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của miền Nam, từ quá khứ đến hiện tại và cả tương lai.
Bên cạnh những phân tích sắc bén, cuốn sách còn lôi cuốn người đọc bằng những số liệu thống kê chính xác, hình ảnh minh họa sinh động về hoạt động khai hoang, cảnh sắc đồng ruộng trù phú và các công cụ sản xuất nông nghiệp truyền thống. Tất cả những yếu tố này góp phần tạo nên một bức tranh toàn cảnh, giúp người đọc dễ dàng hình dung và thấu hiểu hơn về lịch sử phát triển nông nghiệp miền Nam qua từng giai đoạn. “Lịch Sử Khẩn Hoang Miền Nam” của Sơn Nam xứng đáng là một công trình nghiên cứu có giá trị to lớn, không chỉ cho những ai quan tâm đến lịch sử và phát triển nông nghiệp của miền Nam, mà còn cho tất cả những người yêu mến và muốn tìm hiểu về vùng đất phương Nam giàu tiềm năng và đầy sức sống này. Mời bạn đọc cùng bước vào hành trình khám phá đầy thú vị này.
