Năm 1994, Robert D. Kaplan đã đặt nền móng cho một góc nhìn mới về địa chính trị với tác phẩm “Sự Minh Định Của Địa Lý”. Cuốn sách không chỉ đơn thuần khảo sát mối liên hệ giữa địa lý và chính trị quốc tế, mà còn đưa ra những phân tích sắc bén về tầm ảnh hưởng sâu rộng và dai dẳng của địa lý lên vận mệnh các quốc gia. Kaplan lập luận rằng, ngay cả trong thời đại toàn cầu hóa, các yếu tố địa lý như vị trí, địa hình, khí hậu và tài nguyên vẫn tiếp tục định hình chính trị, xã hội và an ninh toàn cầu.
Tác giả chỉ ra rằng, địa lý chính là nền tảng cho sự phát triển của các quốc gia. Vị trí địa lý của một quốc gia có thể quyết định chiến lược quốc phòng, chính sách đối ngoại và cả con đường phát triển kinh tế. Nga, với lãnh thổ trải dài trên lục địa Á-Âu, luôn phải đối mặt với nguy cơ xâm lăng, từ đó hình thành nên một quân đội hùng mạnh. Ngược lại, vị trí địa lý biệt lập của Mỹ đã tạo điều kiện cho sự phát triển yên bình trong giai đoạn công nghiệp hóa ban đầu.
Kaplan dành sự chú ý đặc biệt đến các khu vực địa lý bất ổn như Trung Đông, châu Phi, Nam Á và Đông Nam Á. Ông cho rằng, những xung đột dai dẳng ở những khu vực này không phải là ngẫu nhiên, mà bắt nguồn từ các yếu tố địa lý như tranh chấp biên giới, cạnh tranh tài nguyên và điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Tranh chấp lãnh thổ giữa các quốc gia Arab và Israel, cùng với cuộc chiến giành quyền kiểm soát dầu mỏ, đã biến Trung Đông thành một điểm nóng của thế giới. Tại châu Phi, sa mạc hóa và khan hiếm tài nguyên thiên nhiên là nguyên nhân chính dẫn đến xung đột giữa các bộ tộc và dân tộc.
“Sự Minh Định Của Địa Lý” không chỉ nhìn về quá khứ mà còn hướng đến tương lai. Kaplan dự báo rằng, trong thế kỷ 21, địa lý sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại của các nước. Cuộc xung đột Nga-Ukraine, với động cơ kiểm soát bán đảo Crimea của Nga nhằm mở rộng ảnh hưởng ra Biển Đen, là một minh chứng rõ nét cho luận điểm này. Tương tự, việc Mỹ coi Trung Đông và châu Á-Thái Bình Dương là những khu vực chiến lược then chốt cũng phản ánh tầm quan trọng của địa lý trong chính sách đối ngoại của cường quốc này.
Thông qua phân tích sắc sảo và ví dụ cụ thể, “Sự Minh Định Của Địa Lý” của Robert D. Kaplan mang đến cho độc giả một cái nhìn sâu sắc về mối quan hệ phức tạp giữa địa lý và chính trị quốc tế. Cuốn sách không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá khứ và hiện tại, mà còn trang bị cho chúng ta những kiến thức cần thiết để dự đoán và đối mặt với những thách thức địa chính trị trong tương lai. Đây là một tác phẩm không thể bỏ qua cho bất kỳ ai quan tâm đến quan hệ quốc tế, địa chính trị và tương lai của thế giới.
