Mario Livio, tác giả của “Chúa Trời Có Phải Là Nhà Toán Học?”, đưa chúng ta vào một hành trình trí tuệ đầy mê hoặc, khám phá mối quan hệ phức tạp và đầy biến động giữa tôn giáo và khoa học, đặc biệt là toán học, xuyên suốt chiều dài lịch sử. Cuốn sách không chỉ đơn thuần kể lại câu chuyện lịch sử mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản chất của vũ trụ và vị trí của con người trong đó.
Từ thời Hy Lạp cổ đại, các nhà toán học như Pythagoras, Euclid và Archimedes đã nhìn nhận toán học không chỉ là một công cụ mà còn là chìa khóa để mở ra bí mật của vũ trụ. Họ tin rằng thế giới được vận hành theo những nguyên lý toán học hài hòa và Chúa Trời, nếu tồn tại, chính là một nhà toán học vĩ đại. Ảnh hưởng của Platon càng củng cố niềm tin này với quan niệm về một thế giới ý tưởng hoàn hảo, nơi toán học là ngôn ngữ then chốt để con người tiếp cận chân lý.
Bước sang thời Trung cổ, dưới ảnh hưởng của Cơ Đốc giáo, khoa học bị ràng buộc bởi giáo lý. Các nhà khoa học như Nicholas Cusanus và Roger Bacon, dù có những đóng góp đáng kể, vẫn tin rằng khoa học phải phục vụ cho tôn giáo. Mọi khám phá khoa học đều được diễn giải dưới lăng kính thần học, hạn chế sự phát triển tự do của tư duy khoa học.
Tuy nhiên, cuộc Cải cách Kháng Cách vào thế kỷ XVI đã tạo nên bước ngoặt quan trọng. Những tư tưởng mới đã giải phóng khoa học khỏi sự kìm kẹp của tôn giáo, mở đường cho các nhà khoa học như Copernicus, Kepler và Galileo dám thách thức những quan điểm đã tồn tại hàng thế kỷ. Họ tin vào sức mạnh của lý trí và quan sát thực nghiệm, đặt nền móng cho một kỷ nguyên khoa học mới.
Kể từ thế kỷ XVII, với sự trỗi dậy của các nhà khoa học lỗi lạc như Newton, Galileo và Darwin, phương pháp khoa học thực nghiệm đã trở thành phương pháp chủ đạo trong việc khám phá thế giới tự nhiên. Những khám phá đột phá của họ, dù đôi khi mâu thuẫn với quan niệm tôn giáo truyền thống, đã dần khẳng định vị thế độc lập của khoa học. Mối quan hệ giữa khoa học và tôn giáo, tuy vẫn còn những điểm chưa đồng nhất, đã tiến đến sự tôn trọng và dung hòa lẫn nhau.
“Chúa Trời Có Phải Là Nhà Toán Học?” không chỉ là một cuốn sách về lịch sử khoa học mà còn là một cuộc hành trình khám phá tư duy con người. Livio khéo léo dẫn dắt người đọc qua những thăng trầm trong mối quan hệ giữa khoa học và tôn giáo, đồng thời khẳng định sức mạnh của khoa học trong việc giải mã vũ trụ. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng khoa học không phải là câu trả lời cho tất cả, vẫn còn những câu hỏi nằm ngoài tầm với của khoa học, đòi hỏi sự suy tư và chiêm nghiệm của mỗi cá nhân. Cuốn sách hứa hẹn sẽ là một trải nghiệm đọc đầy kích thích và bổ ích cho những ai quan tâm đến lịch sử, khoa học, triết học và bản chất của sự tồn tại.
