“Tiết Đinh San Chinh Tây” của tác giả Tô Chẩn là một tác phẩm lịch sử giá trị, tái hiện một cách sống động và chi tiết cuộc bình định Tây Sơn, một dấu mốc quan trọng trong lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19. Cuốn sách mở ra bức tranh toàn cảnh về bối cảnh xã hội đầy biến động, nơi triều đình Lê mạt suy yếu, tạo điều kiện cho sự trỗi dậy của phong trào nông dân Tây Sơn do ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ lãnh đạo. Từ một cuộc khởi nghĩa nông dân, Tây Sơn nhanh chóng phát triển thành một thế lực hùng mạnh, đánh bại cả chúa Nguyễn ở phương Nam và chúa Trịnh ở phương Bắc, làm chủ phần lớn lãnh thổ Đại Việt.
Trước sức mạnh áp đảo của quân Tây Sơn, chúa Nguyễn Ánh buộc phải chạy ra đảo Phú Quốc lánh nạn. Giai đoạn này đánh dấu sự kiên cường và bản lĩnh của Nguyễn Ánh, người không chịu khuất phục trước thất bại mà âm thầm trù tính, tập hợp lực lượng, tìm kiếm sự hỗ trợ từ bên ngoài như Xiêm La, chuẩn bị cho cuộc chiến trường kỳ giành lại giang sơn. Hành trình gian nan và đầy thử thách này được tác giả Tô Chẩn khắc họa rõ nét, thể hiện ý chí và quyết tâm của vị chúa Nguyễn sau này.
Cuộc hành trình khôi phục quyền lực của Nguyễn Ánh bắt đầu từ việc giành lại các vùng đất ở Nam Bộ. Qua những chiến dịch quân sự quyết liệt và đầy mưu lược, Nguyễn Ánh từng bước thu phục Gia Định, Định Tường, Biên Hòa… Sau nhiều năm chinh chiến, đến năm 1802, toàn bộ vùng đất phương Nam đã trở về dưới quyền kiểm soát của Nguyễn Ánh, tạo tiền đề vững chắc cho cuộc Bắc tiến sau này.
Sau khi thống nhất phương Nam, Nguyễn Ánh chuyển hướng tấn công ra Bắc, quyết tâm tiêu diệt triệt để nhà Tây Sơn. Từ năm 1802 đến 1805, quân Nguyễn liên tiếp giành thắng lợi vang dội trên khắp các mặt trận từ Nghệ An, Thanh Hóa đến Ninh Bình. Trận Đống Đa năm 1802 trở thành dấu mốc lịch sử, ghi nhận sự sụp đổ hoàn toàn của nhà Tây Sơn, mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước.
“Tiết Đinh San Chinh Tây” không chỉ dừng lại ở việc ghi chép lại diễn biến các trận đánh mà còn phân tích sâu sắc về bối cảnh lịch sử, chiến lược quân sự, vai trò của các nhân vật lịch sử then chốt trong cuộc chiến này. Chiến thắng của Nguyễn Ánh, sự thống nhất đất nước sau nhiều năm nội chiến liên miên đã khép lại một giai đoạn lịch sử đầy biến động và mở ra triều đại nhà Nguyễn. Cuốn sách của Tô Chẩn chính là một nguồn tư liệu quý giá, giúp người đọc hiểu rõ hơn về một giai đoạn lịch sử quan trọng của dân tộc, đồng thời khẳng định giá trị của sự đoàn kết, ý chí kiên cường trong công cuộc dựng nước và giữ nước. “Tiết Đinh San Chinh Tây” xứng đáng là một tác phẩm đáng đọc cho những ai quan tâm đến lịch sử Việt Nam.
