“Nam Bộ Với Triều Nguyễn và Huế Xưa” của Nguyễn Đắc Xuân là một tác phẩm văn học lịch sử quý giá, đưa người đọc vào hành trình khám phá cuộc sống và văn hóa đa sắc màu của Nam Bộ dưới triều đại nhà Nguyễn. Không chỉ đơn thuần thuật lại các sự kiện lịch sử khô khan, tác giả Nguyễn Đắc Xuân đã dành nhiều năm nghiên cứu, chắt lọc từ nhiều nguồn tư liệu phong phú, để tái hiện một bức tranh sống động về đời sống thường nhật của người dân Nam Bộ. Từ nếp sinh hoạt, phong tục tập quán, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, đến cách họ ứng xử với những biến động của thời cuộc, tất cả được khắc họa một cách tinh tế và chân thực.
Cuốn sách mở ra bằng việc giới thiệu vị trí địa lý đặc biệt của Nam Bộ và vai trò quan trọng của vùng đất này trong lịch sử Việt Nam. Tác giả khéo léo dẫn dắt người đọc tìm hiểu về nền tảng văn hóa, truyền thống lâu đời của người dân Nam Bộ, những nét riêng biệt tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo của vùng đất phương Nam. Bên cạnh đó, sự phát triển kinh tế, xã hội dưới thời Nguyễn, cùng những tác động của nó đến đời sống người dân cũng được phân tích một cách rõ nét.
Một điểm nhấn quan trọng của tác phẩm chính là sự khai thác sâu sắc về văn hóa nghệ thuật Nam Bộ thời Nguyễn. Từ văn học, âm nhạc, hội họa đến kiến trúc, điêu khắc, tác giả Nguyễn Đắc Xuân đã phác họa nên một bức tranh nghệ thuật đa dạng, phong phú, phản ánh tâm hồn, tư tưởng và khát vọng của người dân. Các tác phẩm nghệ thuật không chỉ đơn thuần là sản phẩm của sáng tạo, mà còn là chứng nhân lịch sử, lưu giữ và truyền tải những giá trị văn hóa quý báu của vùng đất này.
Hệ thống xã hội và chính trị Nam Bộ dưới thời Nguyễn, với những ảnh hưởng của chế độ phong kiến và quân chủ, cũng được tác giả phân tích kỹ lưỡng. Cuốn sách cho thấy cách người dân Nam Bộ phản ứng, thích nghi và đấu tranh trước những thay đổi của thời cuộc. Vai trò của các tầng lớp trí thức, văn nghệ sĩ, lãnh đạo tôn giáo trong việc định hình và chuyển biến xã hội cũng được làm rõ.
Phần cuối cuốn sách, tác giả đề cập đến sự suy tàn của triều đại nhà Nguyễn và những biến động to lớn trong lịch sử và văn hóa Nam Bộ. Nguyễn Đắc Xuân đã khắc họa một cách cảm động về những nỗ lực của người dân trong việc vượt qua khó khăn, thích nghi với hoàn cảnh mới và xây dựng lại cuộc sống sau những biến cố lịch sử đầy thăng trầm.
“Nam Bộ Với Triều Nguyễn và Huế Xưa” không chỉ là một công trình nghiên cứu lịch sử công phu mà còn là một tác phẩm văn học giàu giá trị nhân văn. Cuốn sách là nguồn tư liệu quý giá cho những ai quan tâm đến lịch sử Việt Nam, đặc biệt là lịch sử và văn hóa Nam Bộ, đồng thời mang đến cho độc giả những hiểu biết sâu sắc hơn về vùng đất trù phú, giàu truyền thống này. Đây là một cuốn sách đáng đọc cho tất cả những ai muốn khám phá và tìm hiểu về một giai đoạn lịch sử quan trọng của dân tộc.
