Cuốn sách “Góc Nhìn Sử Việt: Phan Đình Phùng” của tác giả Đào Trinh Nhất là một công trình nghiên cứu công phu, vẽ nên bức chân dung toàn diện về cuộc đời và sự nghiệp của danh nhân yêu nước Phan Đình Phùng. Thông qua lăng kính sử học sắc bén và nguồn tư liệu phong phú, tác giả đưa người đọc vào hành trình khám phá sâu sắc về một con người kiệt xuất, người đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc trong giai đoạn đầu của phong trào Cần Vương.
Điểm đặc biệt của cuốn sách nằm ở sự tận tâm nghiên cứu của tác giả. Ông đã dày công khảo cứu, đối chiếu nhiều nguồn tư liệu lịch sử quý giá cả trong và ngoài nước. Đáng chú ý là việc tác giả đã tiếp cận và khai thác thành công kho tư liệu độc đáo từ gia đình họ Phan tại làng An Xá, huyện Thủy Nguyên, tỉnh Hải Dương – quê hương của Phan Đình Phùng. Chính nguồn sử liệu gốc này đã tạo nên giá trị khoa học vững chắc, đảm bảo tính khách quan và toàn diện cho tác phẩm.
Cuốn sách được cấu trúc logic và chặt chẽ qua sáu chương. Chương một mở ra bằng câu chuyện về gia đình, quê hương và tuổi thơ của Phan Đình Phùng, khắc họa nguồn gốc dòng dõi danh giá, khung cảnh làng quê An Xá yên bình và những năm tháng ấu thơ êm đềm của ông. Chương hai tiếp nối hành trình trưởng thành của Phan Đình Phùng qua con đường học tập và thi cử, với những bằng chứng cụ thể về thành tích khoa bảng đáng nể của ông.
Bước sang chương ba, tác giả tập trung phân tích hoạt động của Phan Đình Phùng trong phong trào Cần Vương, từ những ngày đầu tham gia cho đến khi được tin tưởng giao trọng trách Chánh tướng quân phủ Nam Định. Vai trò lãnh đạo then chốt của ông trong phong trào được làm rõ nét thông qua các sự kiện lịch sử quan trọng. Chương bốn tiếp tục đào sâu vào chiến lược và chiến thuật quân sự tài ba của Phan Đình Phùng khi chỉ huy nghĩa quân Cần Vương.
Chương năm là khúc tráng ca bi hùng về trận đánh cuối cùng của Phan Đình Phùng, tái hiện lại sự hy sinh anh dũng của ông vì lý tưởng cao đẹp. Cuối cùng, chương sáu khép lại tác phẩm bằng những suy ngẫm sâu sắc về di sản và ý nghĩa lịch sử của Phan Đình Phùng đối với vận mệnh dân tộc Việt Nam. Tác giả đã phân tích cặn kẽ những đóng góp to lớn của ông cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, khẳng định vị trí bất diệt của Phan Đình Phùng trong lịch sử dân tộc.
Không chỉ dừng lại ở những phân tích lịch sử, cuốn sách còn bổ sung nhiều hình ảnh, tài liệu phụ lục quý giá, đặc biệt là các bản đồ minh họa chiến lược, chiến dịch của Phan Đình Phùng, bản đồ quê hương An Xá, ảnh và giấy tờ tư liệu gia đình họ Phan, bài vị thờ phụng… Tất cả góp phần tái hiện sinh động và chân thực cuộc đời và sự nghiệp của vị danh nhân.
“Góc Nhìn Sử Việt: Phan Đình Phùng” không chỉ là một công trình nghiên cứu có giá trị khoa học cao dành cho giới sử học mà còn là một tác phẩm giàu tính giáo dục, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và truyền thống yêu nước bất khuất của cha ông. Cuốn sách xứng đáng là một tài liệu tham khảo bổ ích cho tất cả những ai quan tâm đến lịch sử Việt Nam và muốn hiểu rõ hơn về cuộc đời và sự nghiệp của danh nhân Phan Đình Phùng.
