“Chú Bé” của Jules Vallès, một kiệt tác văn học Pháp thế kỷ XIX, vượt xa khuôn khổ câu chuyện đời thường để trở thành bức tranh xã hội sâu sắc dưới thời Đế chế thứ hai. Tác phẩm khắc họa chân thực hành trình đầy chông gai của Jacques Vingtras, một trí thức tiểu tư sản, từ cuộc sống túng quẫn, bất công đến sự phản kháng mạnh mẽ và cuối cùng là tham gia vào cách mạng. Hành trình này không chỉ là câu chuyện cá nhân của Jacques mà còn phản ánh chính cuộc đời và tư tưởng của Jules Vallès, tác giả của cuốn tiểu thuyết.
Tác phẩm không dừng lại ở những trải nghiệm cá nhân mà còn là lăng kính sắc bén soi chiếu hiện thực xã hội Pháp đương thời. “Chú Bé” phơi bày sự tàn ác, bất công trong quan hệ gia đình, hệ thống giáo dục và toàn bộ xã hội. Mỗi tập sách, với lời đề tặng riêng, chính là một bản cáo trạng đanh thép về những khổ nhục mà người nghèo và những người chống đối chế độ phải gánh chịu. Đặc biệt, tập cuối “Người Khởi Nghĩa” tập trung vào sự kiện lịch sử trọng đại – Cách mạng Paris 1871, với lời đề tặng như một tuyên ngôn hùng hồn về tinh thần kiên cường và đấu tranh cho công lý xã hội.
Bộ ba tiểu thuyết Jacques Vingtras gồm “Chú Bé” (1879), “Cậu Tú” (1881) và “Người Khởi Nghĩa” (1886) không chỉ là câu chuyện trưởng thành của một cá nhân mà còn là hành trình đấu tranh cho lý tưởng của cả một thế hệ. Jules Vallès, sinh năm 1832 tại Puy (Ôvergne) và mất năm 1885 tại Paris, vốn là một chiến sĩ kiên cường của Công xã Paris. Cuộc đời ông, từ thuở ấu thơ cho đến khi trưởng thành, là chuỗi ngày đối mặt với những khó khăn và thử thách.
Xuất thân trong một gia đình công chức, Vallès lớn lên trong môi trường giáo dục hà khắc và lệch lạc. Người cha, dù yêu thương con, lại nhu nhược và sợ mất chức, đã áp đặt kỷ luật nghiêm khắc lên con trai, thậm chí đưa ông vào nhà thương điên sau khi Vallès tham gia phản đối cuộc đảo chính của Napoleon III. Mẹ ông, xuất thân nông dân nhưng lại có tư tưởng hãnh tiến, luôn đặt áp lực nặng nề lên con trai với mong muốn cậu trở nên nổi tiếng và địa vị. Những áp lực gia đình này đã gieo mầm nổi loạn và bất bình trong tâm hồn Vallès từ rất sớm.
Hệ thống giáo dục đương thời cũng góp phần hun đúc nên tính cách và tư tưởng của Vallès. Chán ghét môi trường giáo dục phản động, nơi thầy cô quỵ lụy và hành hạ học sinh, Vallès càng trở nên nổi loạn và bất mãn trước lối học tầm chương trích cú, xa rời thực tế.
Tất cả những khó khăn và thử thách đó đã tôi luyện nên một Jules Vallès đa cảm, nhạy bén và luôn sẵn sàng chiến đấu cho những giá trị mà ông tin tưởng. Ông không chỉ là một nhà văn tài năng mà còn là biểu tượng của cuộc đấu tranh cho công bằng và tự do. “Chú Bé” không chỉ là một tác phẩm văn học kinh điển mà còn là tài liệu lịch sử quý giá về xã hội Pháp thế kỷ XIX, giúp độc giả hiểu rõ hơn về bối cảnh xã hội cũng như nguồn cảm hứng đằng sau tác phẩm. Mời bạn đọc khám phá!
