Năm 1979, Jean-François Lyotard đã xuất bản một tác phẩm mang tính tiên phong, đặt nền móng cho những cuộc tranh luận sôi nổi về thời đại mới: “Hoàn Cảnh Hậu Hiện Đại”. Cuốn sách không chỉ đơn thuần là một phân tích, mà còn là một tuyên ngôn mạnh mẽ về sự chuyển dịch căn bản trong nhận thức và cấu trúc xã hội, từ hiện đại sang hậu hiện đại. Lyotard lập luận rằng kỷ nguyên hiện đại, với niềm tin vững chắc vào sự tiến bộ không ngừng của khoa học, công nghệ và lý trí, đã đi đến hồi kết. Những cuộc khủng hoảng toàn cầu về môi trường, năng lượng và chính trị đã làm lung lay mạnh mẽ niềm tin vào khả năng kiểm soát tuyệt đối của con người đối với tự nhiên và xã hội.
Bước vào thời đại hậu công nghiệp hóa, chúng ta chứng kiến sự sụp đổ của những “đại tự sự”, những hệ thống tư tưởng độc tôn từng định hình thế giới quan của con người. Khoa học, từng được xem là siêu ngôn ngữ, là chìa khóa vạn năng giải đáp mọi bí ẩn, nay không còn giữ được vị thế độc tôn. Lyotard cho rằng trong bối cảnh hậu hiện đại, tri thức không còn bị giới hạn trong khuôn khổ của lý tính và truyền thống. Kinh nghiệm cá nhân, cảm nhận chủ quan, và những hình thái tri thức khác cũng được công nhận và đóng vai trò quan trọng. Xã hội không còn một hệ quy chiếu chung về kiến thức, mà thay vào đó là sự đa dạng, cạnh tranh và tương tác giữa các hình thái tri thức khác nhau.
Sự chuyển dịch này cũng kéo theo sự thay đổi trong cách chúng ta nhìn nhận về tiến bộ. Nếu trong xã hội hiện đại, tiến bộ đồng nghĩa với tăng trưởng kinh tế và phát triển khoa học kỹ thuật, thì trong xã hội hậu hiện đại, khái niệm này trở nên phức tạp và đa chiều hơn. Tiến bộ không chỉ được đo lường bằng những con số kinh tế khô khan, mà còn phải tính đến các yếu tố xã hội, văn hóa và tâm lý con người. Sự hài hòa giữa con người với tự nhiên, sự cân bằng giữa vật chất và tinh thần, và sự phát triển toàn diện của cá nhân mới là thước đo đích thực của tiến bộ trong thời đại mới.
“Hoàn Cảnh Hậu Hiện Đại” không chỉ là một bức tranh toàn cảnh về những biến đổi sâu sắc của xã hội đương đại, mà còn là một lời kêu gọi thức tỉnh, thúc đẩy chúng ta suy ngẫm lại những giá trị cốt lõi và định hướng lại tương lai. Cuốn sách của Lyotard, với những phân tích sắc bén và tầm nhìn xa rộng, đã trở thành một tác phẩm kinh điển, có ảnh hưởng sâu rộng đến các lĩnh vực nghiên cứu xã hội học, triết học và văn hóa, đồng thời cung cấp cho chúng ta những công cụ tư duy hữu ích để thấu hiểu và định hình thế giới hậu hiện đại đang không ngừng biến đổi. Đây là một cuốn sách không thể bỏ qua cho bất kỳ ai quan tâm đến những vấn đề then chốt của thời đại.