Cuốn sách “Lịch Sử Việt Nam tập 9: Từ Năm 1930 Đến Năm 1945” của tác giả Tạ Thị Thuý, một nhà sử học nổi tiếng và nguyên giảng viên khoa Lịch sử trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thành phố Hồ Chí Minh, là tập thứ chín trong bộ sách lịch sử Việt Nam 12 tập do Nhà xuất bản Giáo dục phát hành. Tác phẩm dẫn dắt người đọc vào một giai đoạn chuyển giao đầy biến động và mang tính bước ngoặt của lịch sử dân tộc, từ năm 1930 đến năm 1945, giữa thời kỳ thuộc địa và bình minh độc lập.
Bối cảnh lịch sử lúc bấy giờ vô cùng phức tạp. Đế quốc Nhật Bản đang trỗi dậy mạnh mẽ với tham vọng bá chủ Đông Á – Thái Bình Dương, trong khi ách đô hộ của thực dân Pháp vẫn đè nặng lên vận mệnh Đông Dương. Giữa vòng xoáy lịch sử ấy, ngọn lửa yêu nước trong lòng dân tộc Việt Nam bùng cháy mãnh liệt hơn bao giờ hết. Nhiều tổ chức chính trị mới ra đời, tiêu biểu là Đảng Cộng sản Đông Dương do Nguyễn Ái Quốc sáng lập năm 1930, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc. Song song đó, các phong trào dân tộc, dân chủ dưới sự lãnh đạo của những nhân vật yêu nước tiêu biểu như Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn Hải Thần cũng không ngừng lớn mạnh, thu hút sự tham gia đông đảo của quần chúng nhân dân.
Năm 1940, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, tạo nên bước ngoặt mới cho tình hình Đông Dương. Đế quốc Nhật Bản tấn công và nhanh chóng chiếm đóng các tỉnh Bắc Bộ và Trung Bộ, lật đổ chính quyền thực dân Pháp. Tuy nhiên, người Nhật chỉ thay thế Pháp trong vai trò kẻ thống trị, chứ không mang lại độc lập thực sự cho Việt Nam. Trong hoàn cảnh đầy thử thách này, các phong trào yêu nước, đặc biệt là dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đã khéo léo lợi dụng sự suy yếu của Pháp và sự chiếm đóng của Nhật để phát triển lực lượng, chuẩn bị cho cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền.
Qua 7 chương sách được kết cấu chặt chẽ, tác giả Tạ Thị Thuý đã tái hiện một cách sinh động và chi tiết các sự kiện lịch sử quan trọng diễn ra trong giai đoạn 1930-1945. Chương 1 tập trung phân tích tình hình chính trị, kinh tế, xã hội Đông Dương dưới ách thống trị của thực dân Pháp, làm nổi bật tình cảnh nghèo đói, sự bất mãn của nhân dân và sự trỗi dậy của các phong trào yêu nước. Chương 2, 3 lần lượt đi sâu vào sự ra đời và hoạt động của Đảng Cộng sản Đông Dương, cũng như các phong trào dân tộc, dân chủ do các nhân sĩ yêu nước lãnh đạo. Chương 4, 5 tập trung vào diễn biến của Chiến tranh thế giới thứ hai, sự chiếm đóng của phát xít Nhật tại Đông Dương, chính sách cai trị của Nhật và sự phản kháng mạnh mẽ từ phía nhân dân Việt Nam. Những chương còn lại của cuốn sách tiếp tục phân tích sâu hơn về con đường đấu tranh gian khổ nhưng đầy khí phách của dân tộc ta, hướng tới Cách mạng Tháng Tám lịch sử năm 1945. “Lịch Sử Việt Nam tập 9: Từ Năm 1930 Đến Năm 1945” của tác giả Tạ Thị Thuý là một tác phẩm đáng đọc dành cho những ai muốn tìm hiểu về một giai đoạn lịch sử hào hùng và đầy biến động của dân tộc Việt Nam.
