“Người Dublin” của James Joyce, một tác phẩm kinh điển của văn học hiện đại, khắc họa bức tranh Dublin đầu thế kỷ 20 với những con phố, nhà thờ, quán rượu, sòng bạc và cuộc sống nhộn nhịp nhưng u ám của cư dân. Qua mười lăm truyện ngắn, Joyce khám phá nỗi đấu tranh nội tâm của những cá nhân bị mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn của sự đơn điệu và tuyệt vọng, khao khát thoát khỏi cuộc sống tù túng để vươn tới sự tự do và ý nghĩa, tựa như hình tượng Ulysses, người anh hùng vượt qua muôn vàn thử thách. Joyce như đang thách thức người đọc, thôi thúc họ sống can đảm và tìm kiếm ý nghĩa đích thực của cuộc đời mình.
“Người Dublin” không chỉ đơn thuần là những câu chuyện, mà còn là những lát cắt tinh tế về tâm hồn con người, những góc khuất ẩn giấu bên dưới lớp vỏ bọc lịch sự, hoa mỹ. Bằng ngòi bút sắc sảo, Joyce phơi bày sự lạnh lùng, cô đơn, dối trá và khốn khổ của xã hội Dublin đương thời, để lộ ra những bí ẩn, những xung đột nội tâm giằng xé các nhân vật.
James Joyce (1882-1941), một trong những nhà văn vĩ đại nhất thế kỷ XX, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử văn học với phong cách viết theo dòng ý thức độc đáo. Sinh ra và lớn lên tại Dublin, Ireland, Joyce mang trong mình tình yêu sâu đậm với quê hương, đồng thời cũng là sự giằng xé với những khuôn khổ xã hội bó buộc. Hành trình sáng tạo của ông, từ Dublin đến Paris và Trieste, đã hình thành nên một phong cách văn chương độc đáo, tiên phong cho chủ nghĩa hiện đại. Bên cạnh “Người Dublin”, những tác phẩm tiêu biểu khác của ông như “Chân Dung Người Nghệ Sĩ Trẻ”, “Ulysses” và “Finnegans Wake” đều được đánh giá cao và có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều thế hệ nhà văn sau này. Việc “Ulysses” và “Người Dublin” được bình chọn vào danh sách 20 cuốn sách được yêu thích nhất bởi 125 nhà văn hàng đầu thế giới (do W.W. Norton tổ chức) càng khẳng định vị trí vững chắc của Joyce trong nền văn học thế giới.
Ireland, quê hương của Joyce, với vẻ đẹp xanh mướt của “hòn đảo ngọc lục bảo” và bề dày văn hóa Celtic, đã sản sinh ra nhiều tên tuổi lớn trong làng văn học thế giới. Joyce, mặc dù không được trao giải Nobel Văn học, vẫn được công nhận là một trong những nhà văn có ảnh hưởng nhất thế kỷ XX. Tuổi thơ của ông gắn liền với Dublin, thủ đô của Ireland, nơi chứng kiến những xung đột tôn giáo và biến động chính trị giữa Anh và Ireland. Nền tảng Công giáo, dù bị Joyce bác bỏ khi trưởng thành, vẫn ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng và sáng tác của ông. Hoàn cảnh gia đình sa sút, từ khá giả đến khó khăn, cũng góp phần hình thành nên cái nhìn sâu sắc và đầy trắc ẩn của Joyce về cuộc sống và con người.
“Người Dublin”, tiền thân cho những kiệt tác sau này của Joyce, được ví như các giai đoạn sáng tạo của Picasso, thể hiện sự tinh tế trong việc nắm bắt tâm lý nhân vật và khắc họa xã hội Dublin. Từ truyện ngắn “Chị Em Gái” khám phá những bí ẩn tâm hồn con người, đến “Một Cuộc Chạm Trán” với những suy tư về giáo dục và nhân cách, “Nhà Trọ” với bi kịch tình yêu đầy gai góc, hay “Eveline” với nỗi tuyệt vọng của một cô gái trẻ khao khát thoát khỏi cuộc sống tù túng, mỗi câu chuyện đều mang đến cho người đọc những trải nghiệm sâu sắc và khó quên. “Người Chết”, truyện ngắn cuối cùng trong tập truyện, được xem là đỉnh cao của “Người Dublin”, vẽ nên bức tranh hoàn hảo về một đêm dạ hội với những suy tư về sự sống và cái chết.
Đọc “Người Dublin” không phải là một trải nghiệm dễ dàng. Sự u ám, tẻ nhạt và ám ảnh có thể khiến người đọc chán nản. Tuy nhiên, ẩn sau lớp vỏ bọc đó là một thế giới nội tâm phong phú, đầy những day dứt, khát khao và cả hy vọng. Bằng ngôn ngữ tinh tế và khả năng phân tích tâm lý sâu sắc, Joyce dẫn dắt người đọc vào một hành trình khám phá những bí ẩn của tâm hồn con người, để rồi từ đó, nhìn thấy vẻ đẹp và ý nghĩa sâu xa của nghệ thuật ngôn từ.
