Sử Ký, bộ sử thư đồ sộ của nhà sử học lừng danh Tư Mã Thiên, là một kiệt tác văn học và lịch sử Trung Hoa. Trong 100 quyển chia thành 12 thiên của bộ sử, quyển III – Thế Gia – ghi lại một giai đoạn lịch sử đầy biến động và hào hùng: thời Chiến Quốc, từ năm 403 TCN đến 221 TCN. Đây là thời kỳ chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của nước Tần, từ một nước chư hầu nhỏ bé trở thành bá chủ thiên hạ, thống nhất Trung Hoa dưới triều đại nhà Tần.
Câu chuyện bắt đầu từ năm 403 TCN, khi Tần vương Cừu Thôn lên ngôi, đặt nền móng cho sự hùng mạnh của nước Tần. Ông tiến hành những cải cách quan trọng về chính trị và quân sự, củng cố quốc lực, từng bước biến Tần thành một thế lực đáng gờm. Dưới sự lãnh đạo của ông, quân Tần liên tiếp giành thắng lợi trước các nước láng giềng như Địch và Tịch, mở rộng đáng kể lãnh thổ.
Sự nghiệp bá vương của Tần được tiếp nối bởi các đời vua sau. Tần vương Cừu Kỳ, con trai Cừu Thôn, kế thừa và phát huy di sản của cha mình. Ông tiếp tục tăng cường quân đội, mở rộng bờ cõi, đánh bại Tề năm 369 TCN chiếm đất Hà Nam, sau đó chinh phục Sở năm 362 TCN chiếm Thương Khâu. Tần vương Cừu Hầu kế vị năm 356 TCN, tiếp tục chính sách bành trướng, đánh bại Yên năm 351 TCN chiếm Thượng Cốc, và Triệu năm 341 TCN chiếm Hà Bắc, đưa lãnh thổ Tần vươn tới sông Hoàng Hà.
Thời Tần vương Cừu Trang, nước Tần càng thêm vững mạnh. Ông củng cố lực lượng, tiếp tục mở rộng lãnh thổ bằng những chiến thắng vang dội trước Triệu và Sở vào các năm 327 TCN và 325 TCN, thâu tóm phần lớn Thiểm Tây và Hà Bắc ngày nay. Kế vị Cừu Trang là Tần Chiêu vương, người tập trung củng cố nền kinh tế và quân sự, tạo tiền đề cho những cuộc chinh phạt tiếp theo. Năm 299 TCN và 296 TCN, ông tiếp tục đánh bại Triệu và Sở, mở rộng lãnh thổ Tần.
Cừu Hy vương lên ngôi năm 295 TCN, tiếp nối giấc mộng thống nhất của các vị tiên vương. Ông tiếp tục chinh phạt Sở và Yên vào các năm 289 TCN và 285 TCN, khiến lãnh thổ Tần bao trùm hầu hết Thiểm Tây, Hà Bắc và trung nguyên Trung Quốc. Đến thời Cừu Vũ vương, con trai Cừu Hy vương, nước Tần đã trở thành một cường quốc quân sự hùng mạnh. Sau những chiến thắng vang dội trước Triệu và Sở vào các năm 260 TCN và 256 TCN, cuối cùng, vào năm 230 TCN, Tần đã thôn tính hoàn toàn nước Yên, trở thành bá chủ tuyệt đối của Trung Quốc thời Chiến Quốc.
Năm 221 TCN, con trai Cừu Vũ vương là Cừu Thủy Hy vương lên ngôi, đổi quốc hiệu thành Tần và trở thành vị hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng. Ông hoàn thành giấc mộng thống nhất 6 nước, mở ra một kỷ nguyên mới cho Trung Hoa. Hành trình chinh phục đầy kịch tính và hấp dẫn này được tái hiện sống động trong Sử Ký III – Thế Gia của Tư Mã Thiên, bản dịch của Phạm Văn Ánh. Mời bạn đọc bước vào thế giới sử thi hào hùng của Trung Hoa cổ đại.
