“Tâm Lý Đạo Đức”, một công trình nghiên cứu sâu sắc của Thượng tọa Thích Chân Quang, khai mở cánh cửa vào thế giới tâm lý học Phật giáo và mối liên hệ mật thiết của nó với hành vi đạo đức con người. Dựa trên nền tảng vững chắc của kinh điển Phật giáo cổ truyền, tác giả tỉ mỉ phân tích những yếu tố tâm lý then chốt ảnh hưởng đến việc hình thành và phát triển đạo đức, mở ra con đường tu dưỡng bản thân cho mỗi cá nhân.
Cuốn sách bắt đầu bằng việc giới thiệu tổng quan về tâm lý đạo đức, định nghĩa nó như một ngành khoa học nghiên cứu về tác động của các yếu tố tâm lý như cảm xúc, ý thức và ý chí lên hành vi đạo đức. Tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thấu hiểu tâm lý đạo đức trong việc giáo dục và xây dựng một xã hội đạo đức.
Tiếp theo, Thượng tọa Thích Chân Quang đi sâu vào phân tích ảnh hưởng của nhân tâm và cảm xúc. Dựa trên lục căn (nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý) – sáu cửa ngõ tiếp nhận thông tin từ thế giới bên ngoài, tác giả chỉ ra cách thức mỗi giác quan có thể khơi dậy những cảm xúc đa dạng, từ vui, buồn, sợ hãi đến những cảm xúc tiêu cực như tham, sân, si. Việc kiểm soát những cảm xúc này, đặc biệt là những cảm xúc tiêu cực, được xem là chìa khóa để tránh những hành vi bất đạo đức.
Ý thức, với các hoạt động như nhận thức, tư duy, tưởng tượng, suy nghĩ và trí nhớ, cũng được tác giả phân tích kỹ lưỡng. Nhận thức sai lầm, tư duy lệch lạc có thể dẫn đến hành vi sai trái. Vì vậy, việc tu dưỡng chánh kiến, chánh tư duy – tư duy đúng đắn, sáng suốt – là điều cần thiết để nâng cao nhận thức và hành xử đúng đắn.
Ý chí, một yếu tố quan trọng khác, được Thượng tọa Thích Chân Quang xem là sức mạnh nội tại giúp con người vượt qua cám dỗ, kiềm chế cảm xúc tiêu cực và duy trì hành vi đạo đức trong mọi hoàn cảnh. Sự yếu đuối của ý chí dễ dẫn đến sa ngã, mất kiểm soát hành vi. Do đó, việc rèn luyện ý chí được xem là yếu tố then chốt trong việc hoàn thiện đạo đức.
Cuối cùng, tác giả hướng đến việc ứng dụng những kiến thức tâm lý đạo đức vào thực tiễn giáo dục. Ông đề xuất phương pháp giáo dục tâm lý, giúp học sinh hiểu biết và quản lý cảm xúc, nâng cao ý thức và rèn luyện ý chí. Đây là một cách tiếp cận khoa học và hiệu quả nhằm xây dựng nhân cách đạo đức cho thế hệ tương lai.
Tóm lại, “Tâm Lý Đạo Đức” của Thượng tọa Thích Chân Quang không chỉ là một công trình nghiên cứu khoa học giá trị mà còn là cẩm nang hướng dẫn thiết thực giúp chúng ta thấu hiểu bản thân, tu dưỡng tâm tính và sống một cuộc đời đạo đức, ý nghĩa. Cuốn sách là lời mời gọi bạn đọc khám phá thế giới nội tâm phong phú và hành trình đi tìm sự an lạc đích thực.