Marcel Gaultier khắc họa chân dung vị vua đầu tiên thống nhất Việt Nam hiện đại, vua Gia Long, trong tác phẩm cùng tên. Cuốn sách là một hành trình lịch sử đầy mê hoặc, tái hiện cuộc đời và sự nghiệp của một nhân vật có tầm ảnh hưởng sâu rộng, người đã chấm dứt hàng thế kỷ chia cắt, đặt nền móng cho triều Nguyễn và định hình lãnh thổ Việt Nam như chúng ta biết ngày nay.
Từ những ngày thơ ấu bình dị ở làng An Xá, huyện Đức Quang, tỉnh Nghệ An, Gia Long, sinh năm 1762 trong một gia đình nông dân nghèo, đã sớm bộc lộ trí tuệ hơn người và niềm đam mê học hỏi. Năm 17 tuổi, ông đỗ Cử nhân, bước chân vào con đường quan trường giữa bối cảnh đất nước loạn lạc, chia cắt bởi chúa Trịnh ở Bắc Hà và chúa Nguyễn ở Nam Hà.
Bước ngoặt cuộc đời Gia Long đến vào năm 1786, khi ông 24 tuổi, tham gia cuộc khởi nghĩa Tây Sơn chống lại cả hai thế lực phong kiến đương thời. Những năm tháng gian khổ chiến đấu bên cạnh anh em Tây Sơn đã tôi luyện ý chí và bản lĩnh của người thanh niên trẻ tuổi. Chiến thắng của Tây Sơn, sự lật đổ chúa Trịnh và chúa Nguyễn, thống nhất đất nước, đánh dấu một trang sử mới. Tuy nhiên, mâu thuẫn quyền lực âm ỉ đã dẫn đến sự rạn nứt giữa Gia Long và Tây Sơn.
Năm 1802, Gia Long khởi binh chống Tây Sơn. Trận chiến quyết liệt tại thành Phủ Lý đã kết thúc với chiến thắng thuộc về Gia Long và cái chết của vua Cảnh Thịnh. Tiếp nối thắng lợi, năm 1804, Gia Long bắt sống vua Quang Toản ở Nghệ An, đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của nhà Tây Sơn. Cùng năm 1802, Gia Long lên ngôi Hoàng đế, lấy quốc hiệu Việt Nam, niên hiệu Gia Long, khai sinh triều đại nhà Nguyễn.
Triều đại của Gia Long là một chương mới trong lịch sử Việt Nam. Ông tập trung củng cố nền móng quốc gia, soạn thảo luật pháp, thiết lập hệ thống quan chế, phân chia hành chính thành trấn, phủ, huyện. Bên cạnh đó, Gia Long cũng đặc biệt chú trọng phát triển kinh tế – xã hội, khuyến khích nông nghiệp, khôi phục sản xuất, cho xây dựng nhiều công trình thủy lợi quan trọng như đập Ngã Bảy, kênh Nguyễn Trãi.
Trên trường quốc tế, Gia Long thực hiện chính sách ngoại giao cân bằng, duy trì quan hệ với cả nhà Thanh và các cường quốc phương Tây như Pháp, Anh, nhằm khai thác hỗ trợ về kỹ thuật và vũ khí.
Năm 1819, sau gần 20 năm trị vì, Gia Long băng hà, hưởng thọ 58 tuổi. Ông được truy phong là Thế Tổ Cao Hoàng đế, để lại di sản vĩ đại là một đất nước thống nhất sau hàng trăm năm chia cắt, tạo nền tảng cho sự phát triển của triều Nguyễn trong hơn một thế kỷ sau đó. “Vua Gia Long” của Marcel Gaultier là một tác phẩm đáng đọc, giúp bạn đọc khám phá một cách toàn diện và sâu sắc về cuộc đời và sự nghiệp của vị vua đầy tài năng và nghị lực này.
