Cuốn sách “Xã Hội Việt Nam Từ Thế Kỷ XVII” của tác giả Nguyễn Trọng Phấn, xuất bản lần đầu năm 2008, là một công trình nghiên cứu lịch sử sâu sắc và mang quan điểm độc đáo về xã hội Việt Nam giai đoạn từ thế kỷ XVII. Dựa trên nguồn tư liệu lịch sử phong phú và các sách vở cổ, tác giả Nguyễn Trọng Phấn đã phân tích một cách chi tiết và toàn diện các khía cạnh của xã hội Việt Nam thời kỳ này, bao gồm kinh tế, chính trị, văn hóa, tôn giáo và giáo dục.
Tác phẩm đào sâu vào các hoạt động kinh tế chủ đạo, từ sản xuất nông nghiệp truyền thống như trồng lúa nước, làm ruộng nước đến nghề trồng dâu nuôi tằm đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Việc phân tích này không chỉ cho thấy bức tranh toàn cảnh về nền nông nghiệp đương thời mà còn làm nổi bật vai trò của ngành nghề phụ trong việc tạo thêm công ăn việc làm và thu nhập cho người dân. Song song đó, cuốn sách cũng dành sự quan tâm đặc biệt đến hoạt động thủ công nghiệp với các nghề truyền thống như dệt, gốm, đúc đồng, rèn sắt. Tác giả khẳng định sự phát triển mạnh mẽ của các làng nghề thủ công dưới thời Lê-Trịnh, đóng góp đáng kể vào sự phồn thịnh của nền kinh tế. Thêm vào đó, hoạt động thương mại cũng được ghi nhận với sự sôi động cả trong nước lẫn giao thương quốc tế qua đường biển.
Bên cạnh kinh tế, tác phẩm cũng phân tích tỉ mỉ về chế độ quân chủ phong kiến dưới triều Lê-Trịnh, tập trung vào sự phân chia quyền lực giữa vua Lê và chúa Trịnh. Tác giả Nguyễn Trọng Phấn đánh giá đây là giai đoạn phát triển rực rỡ của chế độ phong kiến quân chủ ở Việt Nam, với sự ổn định chính trị kéo dài hơn hai thế kỷ. Cùng với đó, hệ thống hành chính cũng được đề cập đến với sự hoàn thiện thông qua việc thiết lập các cấp hành chính từ huyện, phủ đến trấn.
“Xã Hội Việt Nam Từ Thế Kỷ XVII” cũng không né tránh việc phân tích tình trạng phân hóa giai cấp, sự hình thành giai cấp địa chủ phong kiến và nông dân nghèo, cũng như sự chia rẽ xã hội dựa trên kỳ thị địa vị và nghề nghiệp. Tuy nhiên, tác giả cũng nhấn mạnh đến sự gắn kết cộng đồng làng xã thông qua các phong tục tập quán được gìn giữ và truyền lại.
Về mặt văn hóa, cuốn sách đi sâu vào sự phát triển của văn học, nghệ thuật dân gian như hát chèo, tuồng, chầu văn… Giáo dục được đề cao với sự hình thành nền giáo dục phong kiến dựa trên hệ thống thi cử, khoa bảng. Các tôn giáo, bao gồm Phật giáo, Nho giáo và tín ngưỡng thờ cúng ông bà, thần linh cũng được tác giả nghiên cứu kỹ lưỡng.
Tóm lại, “Xã Hội Việt Nam Từ Thế Kỷ XVII” của Nguyễn Trọng Phấn là một công trình nghiên cứu đột phá, vượt ra khỏi khuôn khổ chính trị thông thường để mang đến cái nhìn đa chiều và toàn diện về xã hội Việt Nam thời Lê-Trịnh, bao quát các khía cạnh kinh tế, xã hội, văn hóa và tôn giáo. Cuốn sách hứa hẹn mang đến cho độc giả những hiểu biết sâu sắc và thú vị về một giai đoạn lịch sử quan trọng của dân tộc. Mời bạn đọc đón đọc.
