Cuộc sống, xét đến tận cùng, là sự theo đuổi không ngừng nghỉ của những nhu cầu. Từ những đòi hỏi nguyên thủy nhất cho sự sinh tồn đến khát vọng vươn tới đỉnh cao của tự thực hiện, hành trình của con người được định hình bởi những tầng lớp nhu cầu đan xen và chồng chất. “Cổ nhân có câu ‘ăn mặc đủ mà biết lễ tiết’, phản ánh một triết lý sống giản dị, đề cao sự cân bằng giữa nhu cầu vật chất và tinh thần. Khi cái đói được lấp đầy, khi cái lạnh được xua tan, con người mới có thể hướng đến những giá trị cao hơn như danh dự và địa vị xã hội.
Các nhà tâm lý học đã hệ thống hóa khái niệm này thành mô hình tầng nhu cầu, minh họa cho sự phát triển tâm lý của con người qua các cấp độ. Nền tảng của tháp nhu cầu chính là những nhu cầu sinh lý thiết yếu như ăn, uống, ngủ, nghỉ – những yếu tố then chốt cho sự tồn tại của mỗi cá thể. Nếu không được đáp ứng đầy đủ, những nhu cầu cơ bản này sẽ chi phối toàn bộ suy nghĩ và hành động, khiến con người khó lòng hướng đến bất kỳ điều gì khác.
Khi nhu cầu sinh lý được thỏa mãn, nhu cầu về an toàn, về sự ổn định và tránh né nguy hiểm sẽ nổi lên. Một xã hội bất ổn, đầy rẫy hiểm nguy hay những biến cố bất ngờ như thiên tai, dịch bệnh đều có thể tác động mạnh mẽ đến cảm giác an toàn của con người, ảnh hưởng đến mọi quyết định, từ những lựa chọn nhỏ nhặt hàng ngày đến những dự định lớn lao cho tương lai. Ví dụ như người dân Nhật Bản, sau khi trải qua những thảm họa hạt nhân, đã có sự thay đổi đáng kể trong nhận thức về an toàn và điều này tác động đến cả những quyết định như du lịch hay di chuyển.
Cuộc sống như một hành trình leo bậc thang, mỗi bậc thang tượng trưng cho một tầng nhu cầu. Con người luôn nỗ lực vươn lên những bậc thang cao hơn, hướng tới tình yêu, sự thuộc về, lòng tự trọng và cuối cùng là sự tự thực hiện. Tuy nhiên, cuộc đời không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Trong những thời điểm khó khăn, con người có thể bị đẩy lùi xuống những bậc thang thấp hơn, khi ấy những nhu cầu cơ bản lại một lần nữa trở nên cấp thiết.
Môi trường sống, từ điều kiện tự nhiên đến bối cảnh xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cảm giác an toàn và cảm giác thuộc về. Một quốc gia an ninh tốt như Nhật Bản sẽ mang lại cho người dân cảm giác an tâm hơn trong cuộc sống thường nhật. Tuy nhiên, dù ở bất kỳ môi trường nào, nhu cầu sinh lý vẫn luôn là nền tảng, là gốc rễ của mọi nhu cầu khác.
“100 Loại Nhu Cầu Tâm Lý của Con Người” của tác giả Tề Đằng Dũng sẽ dẫn dắt bạn khám phá chiều sâu tâm lý con người, phân tích 100 loại nhu cầu đa dạng và phức tạp, từ những nhu cầu sinh tồn cơ bản đến những khát khao tinh tế của tâm hồn. Cuốn sách hứa hẹn mang đến cho bạn cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về bản thân và những người xung quanh. Mời bạn đón đọc!
