“2666” của Roberto Bolaño, một kiệt tác văn học đồ sộ và phức tạp, là hành trình khám phá sự suy thoái của thế kỷ 20 qua lăng kính của bạo lực, cái chết và sự im lặng đáng sợ. Xuất bản năm 2004, một năm sau khi tác giả qua đời, cuốn tiểu thuyết cuối cùng này của Bolaño đã để lại một di sản văn chương đồ sộ và đầy ám ảnh. Tác phẩm xoay quanh thành phố hư cấu Santa Teresa, lấy cảm hứng từ Ciudad Juárez, Mexico, nơi hàng trăm phụ nữ bị sát hại một cách bí ẩn. Santa Teresa trở thành trung tâm của một vũ trụ đầy màu sắc, đan xen giữa hỉ nộ ái ố, triết lý, lãng mạn và cả những mảng tối đen tối nhất của xã hội loài người.
Câu chuyện được chia thành năm phần đan xen, mở ra một bức tranh toàn cảnh về Santa Teresa và những con người bị cuốn vào vòng xoáy bí ẩn của nó. Phần đầu tiên giới thiệu bốn nhà phê bình văn học người châu Âu: Oscar Amalfitano, Edwin Johns, Jean-Claude Pelletier và Liz Norton, tất cả đều bị thu hút bởi một nhà văn người Đức bí ẩn, Archimboldi, và đều tìm đến Santa Teresa, một thành phố biên giới đầy bụi bặm và tội ác. Phần thứ hai tập trung vào Amalfitano, một giáo sư đại học đang nghiên cứu về nhà văn người Pháp Foucault, ông phải đối mặt với những rắc rối trong cuộc sống cá nhân khi chuyển đến Santa Teresa cùng con gái. Phần ba theo chân hai nhà phê bình Johns và Pelletier đến Santa Teresa để tìm kiếm Archimboldi, người đã biến mất không dấu vết. Cuộc tìm kiếm của họ vấp phải bức tường im lặng của người dân địa phương, càng làm tăng thêm vẻ bí ẩn bao trùm thành phố.
Phần thứ tư, có lẽ là phần ám ảnh nhất, phơi bày hiện thực tàn khốc của Santa Teresa: hàng loạt vụ giết hại phụ nữ dã man và bí ẩn. Qua lăng kính của các cuộc điều tra của cảnh sát, Bolaño vẽ nên một bức tranh chân thực và đau lòng về bạo lực nhắm vào phụ nữ, sự bất lực của pháp luật và sự im lặng đáng sợ của cộng đồng. Phần cuối cùng chứng kiến sự rời đi của các nhân vật chính khỏi Santa Teresa, nhưng những bí ẩn vẫn còn đó, lơ lửng như một bóng ma ám ảnh. Thành phố vẫn chìm trong bóng tối, mang theo những câu chuyện chưa được kể và những linh hồn chưa được siêu thoát.
Tuy nhiên, “2666” không chỉ đơn thuần là câu chuyện về những vụ giết người ở Santa Teresa. Tác phẩm còn là một tấm thảm phức tạp, đan xen giữa nhiều chủ đề khác nhau: từ Mặt trận phía Đông trong Thế chiến thứ hai, thế giới học thuật, bệnh lý tâm thần, báo chí, tình bạn tan vỡ, đến sự nghiệp tiêu tan. Bolaño khéo léo kết nối các mạch truyện, các nhân vật, các địa điểm và các giai đoạn lịch sử khác nhau, tạo nên một thế giới văn chương đa chiều và đầy ám ảnh. Ông sử dụng Santa Teresa như một biểu tượng cho sự suy thoái đạo đức của xã hội hiện đại, nơi bạo lực và cái chết trở nên bình thường, và sự im lặng trở thành đồng lõa.
“2666” đã được giới phê bình đánh giá cao và giành được nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm giải Altazor Award, National Book Critics Circle Award for Fiction, và được The New York Times Book Review và tạp chí Time vinh danh là một trong những cuốn sách hay nhất năm 2008. Tác phẩm được so sánh với các tác phẩm của W.G. Sebald về sự phong phú và phức tạp trong cốt truyện. Roberto Bolaño, với tài năng văn chương xuất sắc, đã để lại một dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả và giới học thuật. “2666”, một kiệt tác dang dở, là minh chứng cho tầm nhìn sâu sắc và khả năng sáng tạo phi thường của ông. Nếu Bolaño không qua đời ở tuổi năm mươi, ông có thể đã là một trong những ứng cử viên sáng giá cho giải Nobel Văn học.
