Cuốn sách “Ẩm thực Con Dao Hai Lưỡi: Lời Đồn Thổi Hãy Bỏ Ngoài Tai” của tác giả Vân Vô Tâm đã tạo nên một cơn sốt sau khi ra mắt và được đưa tin trên chương trình thời sự của Đài truyền hình trung ương Trung Quốc. Sự nổi tiếng này không chỉ đem lại thành công cho cuốn sách mà còn kéo theo sự xuất hiện của nhiều phiên bản lậu và sự chú ý ngày càng tăng của giới truyền thông đối với tác giả. Một trong những bài phỏng vấn nổi bật nhất là cuộc đối thoại giữa Vân Vô Tâm và phóng viên Trịnh Lập Hoa trên tờ “China Business Herald”, được đánh giá cao vì đã chạm đến những vấn đề cốt lõi của ngành thực phẩm hiện nay. Thông qua cuộc trò chuyện này, Vân Vô Tâm muốn làm rõ hơn những quan điểm của mình về khoa học, thực phẩm và những lời đồn thổi xung quanh chúng.
Cuộc phỏng vấn bắt đầu với lời khẳng định về tính độc lập của tác giả, một vấn đề được nêu ra ngay trên bìa sách và dễ gây hiểu lầm về mối quan hệ giữa giới học giả và doanh nghiệp. Vân Vô Tâm nhấn mạnh tầm quan trọng của tính độc lập trong nghiên cứu khoa học và thừa nhận sự tồn tại của mối quan hệ lợi ích giữa học giả và doanh nghiệp, không chỉ ở Trung Quốc mà còn trên toàn thế giới. Tuy nhiên, ông phân biệt rõ ràng giữa việc có quan hệ và việc che giấu người tiêu dùng, đồng thời đưa ra ví dụ về việc công khai các mối quan hệ lợi ích trên các tạp chí khoa học nước ngoài. Ông cũng chỉ ra sự khác biệt giữa nghiên cứu khoa học, vốn là khám phá những điều chưa biết, và hoạt động kinh doanh thương mại, luôn hướng đến mục tiêu lợi nhuận. Điều này đôi khi tạo ra mâu thuẫn, buộc các nhà khoa học phải cân nhắc giữa kết quả nghiên cứu khách quan và mục tiêu thương mại.
Tiếp theo, cuộc trò chuyện xoay quanh vấn đề khoa học như một con dao hai lưỡi, có thể mang lại lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, thể hiện qua các chất gây tranh cãi như Melamine, Sudan, biến đổi gen và phụ gia thực phẩm. Vân Vô Tâm cho rằng khoa học chỉ là công cụ, việc sử dụng nó thế nào mới là điều quan trọng. Lỗi không nằm ở khoa học hay các chất đó, mà nằm ở con người lạm dụng chúng và sự quản lý lỏng lẻo của các cơ quan chức năng. Sự hoang mang của người dân một phần xuất phát từ việc “ma quỷ hóa” những chất này và tâm lý e ngại trước cái mới, một phần khác là do hậu quả của việc lạm dụng trái phép.
Vân Vô Tâm cũng chia sẻ quan điểm về sự khác biệt về hương vị giữa thực phẩm hiện nay và thực phẩm ngày xưa. Ông cho rằng yếu tố tình cảm đóng vai trò quan trọng, bên cạnh đó, cách thức canh tác của nền nông nghiệp hiện đại cũng ảnh hưởng đến mùi vị của thực phẩm. Ông phân biệt rõ ràng giữa mùi vị và dinh dưỡng, lấy ví dụ về món canh gà hầm để minh họa.
Cuộc phỏng vấn tiếp tục đào sâu vào sự xung đột giữa văn hóa ẩm thực truyền thống và văn minh hiện đại, đặc biệt là trong bối cảnh tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu phế thải. Vân Vô Tâm cho rằng dân số tăng và nhu cầu thực phẩm tăng cao đòi hỏi phải có phương thức sản xuất hiệu quả hơn. Phương thức truyền thống tuy không hoàn toàn đối lập với mục tiêu tiết kiệm, nhưng hiệu quả thấp và khó đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của con người.
Tác giả cũng đề cập đến xu hướng sử dụng thực phẩm nhân tạo như thịt nhân tạo, trứng gà nhân tạo. Ông cho rằng những sản phẩm này không hoàn toàn là tổng hợp nhân tạo mà là kết quả của công nghệ sinh học và gia công thực phẩm, giúp tiết kiệm tài nguyên hơn. Tuy nhiên, ông tin rằng chúng khó có thể thay thế hoàn toàn thực phẩm truyền thống, mà chỉ làm phong phú thêm sự lựa chọn.
Về vấn đề Đông y và chữa bệnh bằng chế độ ăn uống, Vân Vô Tâm thể hiện quan điểm khá thận trọng. Ông cho rằng không phải cái gì chưa được khoa học chứng minh cũng là không tồn tại. Vấn đề nằm ở chỗ cần có bằng chứng như thế nào để chứng minh một kết luận. Ông cũng lên án việc lợi dụng tâm lý người tiêu dùng để thổi phồng tác dụng của những sản phẩm chưa được kiểm chứng.
Cuối cùng, tác giả chia sẻ về việc sử dụng số liệu của FDA và tính chính xác của khoa học. Ông khẳng định không có gì là tuyệt đối, kể cả khoa học. FDA tổng hợp và phân tích các nghiên cứu trên thế giới để đưa ra khuyến cáo, và sẵn sàng xem xét lại khi có bằng chứng mới. Ông lấy ví dụ về khuyến cáo ăn cá của phụ nữ mang thai để minh họa cho sự phát triển và điều chỉnh của khoa học. Vân Vô Tâm kết thúc bằng việc chia sẻ về những phản ứng tiêu cực mà ông nhận được sau khi đăng tải bài phân tích về món “Canh rau ngũ hành”, cho thấy sự thật đôi khi mất lòng, nhưng đó là điều cần thiết để người tiêu dùng có cái nhìn đúng đắn về thực phẩm.
