David McRaney gửi đến bạn đọc cuốn sách “Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu,” một tác phẩm khai phá những góc khuất thú vị trong cách tư duy của chúng ta. Sách được cấu trúc theo từng chủ đề, lần lượt dẫn dắt người đọc qua từng hiểu lầm phổ biến về bản thân, sau đó bóc tách sự thật bằng các phân tích khoa học và dẫn chứng cụ thể. Tuy nhiên, thay vì khô khan và cứng nhắc, McRaney đã khéo léo lồng ghép yếu tố hài hước, biến những lý thuyết tâm lý học phức tạp trở nên dễ tiếp cận và gần gũi hơn. Ví dụ như câu chuyện về việc xem phim dở với đồng hương và sự biện minh “định mệnh” chắc chắn sẽ khiến bạn bật cười và nhìn lại những lựa chọn “khó hiểu” của chính mình.
Mặc dù cuốn sách đã thành công trong việc giải thích nhiều hiện tượng tâm lý học hấp dẫn như Thiên kiến tự đề cao, Sự ngụy biện của tay thiện xạ Texas, Thiên kiến xác nhận, Nội quan, hay Sự tự nghiệm về tính đại diện, nhưng phần dẫn chứng vẫn còn một số hạn chế. Mẫu khảo sát ở một số nghiên cứu còn khá nhỏ và thiếu thông tin chú thích rõ ràng. Hơn nữa, việc bỏ qua yếu tố văn hóa trong một số khảo sát cũng là một điểm cần lưu ý. Ví dụ, tác động của ngôn ngữ lên thái độ cần được xem xét trong bối cảnh văn hóa cụ thể. Việc ngắt lời cấp trên có thể được chấp nhận ở một số nền văn hóa, nhưng lại là điều tối kỵ ở những nền văn hóa khác, đặc biệt là ở các nước Á Đông. Điều này ảnh hưởng đến tính khách quan và phổ quát của kết quả nghiên cứu.
Cuốn sách cũng đặt ra một câu hỏi thú vị về cách đánh giá sự “thông minh” của một hành vi. Liệu một hành động được coi là thông minh chỉ dựa trên ý định ban đầu hay phải dựa trên kết quả thực tế? Việc phanh gấp để tránh tai nạn thoạt nhìn có vẻ là một hành động thông minh, nhưng nếu hành động đó dẫn đến một tai nạn nghiêm trọng hơn thì sao? Có lẽ thuật ngữ “tình hợp” sẽ phù hợp hơn “thông minh” trong trường hợp này để tránh những hiểu lầm không đáng có. Tương tự, việc sử dụng xác suất để đánh giá tính hợp lý của một hành động có thể đúng với số đông, nhưng chưa chắc đã đúng với từng cá nhân, như ví dụ về việc qua đường được đề cập trong sách.
Cuối cùng, phải chăng việc lựa chọn tiêu đề “Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu” chỉ là một chiêu thức tiếp thị khéo léo của tác giả? Có lẽ một tiêu đề như “Bạn không như bạn nghĩ về mình” sẽ phản ánh nội dung cuốn sách một cách chính xác hơn. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng chính sự “thông minh” trong việc lựa chọn tiêu đề này đã góp phần tạo nên sức hút cho cuốn sách. “Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu” của David McRaney, một cuốn sách đáng đọc cho những ai muốn khám phá những bí ẩn thú vị về cách bộ não chúng ta vận hành.
