“Bến Không Chồng” của Dương Hướng, một trong ba tác phẩm đoạt giải thưởng Hội Nhà văn năm 1991, vẫn giữ nguyên sức hút mạnh mẽ qua thời gian nhờ vẻ đẹp cổ điển, mộc mạc và chân phương. Câu chuyện xoay quanh Nguyễn Vạn, người lính trở về từ Điện Biên Phủ, đối mặt với những khó khăn chồng chất khi hòa nhập lại cuộc sống thường nhật. Tác phẩm là bức tranh chân thực về bi kịch của những người lính hậu chiến, được khắc họa sâu sắc qua số phận của Vạn, Nghĩa, Thành cùng những diễn biến tâm lý phức tạp, đầy cảm xúc. Họ là những nạn nhân của chiến tranh, mang trong mình những vết thương cả về thể xác lẫn tinh thần, lạc lõng giữa dòng chảy cuộc đời.
Không chỉ dừng lại ở số phận của những người lính, “Bến Không Chồng” còn là câu chuyện về những người phụ nữ mang trong mình nỗi khắc khoải chờ đợi. Số phận của Thủy, Dâu, Thắm, Cúc, cô Thao, mụ Hơn… cùng những người phụ nữ khác ở làng Đông được nhà văn Dương Hướng khắc họa bằng tấm lòng cảm thông sâu sắc. Họ là những mảnh ghép không thể thiếu trong bức tranh toàn cảnh về cuộc sống hậu chiến, với những hy sinh thầm lặng và những mất mát không gì bù đắp được. Những tình huống bất hạnh, những tâm trạng rối bời của họ là tiếng nói thầm lặng về những đau thương mà chiến tranh để lại.
“Bến Không Chồng” không đơn thuần chỉ là một địa danh. Hình ảnh hai cây quéo cổ thụ bên bến sông Thụy Liên, nơi tụ tập, nghỉ chân của người dân, chính là biểu tượng của làng quê, là chứng nhân lịch sử, mang trong mình biết bao câu chuyện buồn vui. Sự biến mất của hai cây quéo sau cơn bão cũng đồng thời đánh dấu sự thay đổi, mất mát, và biến bến sông quen thuộc thành “Bến Không Chồng” – một ẩn dụ đầy ám ảnh về những giá trị đã mất.
Thông qua ngòi bút tài hoa và đầy cảm xúc, Dương Hướng đã khắc họa một cách tinh tế những nỗi đau, những dằn vặt, những lựa chọn đầy khó khăn mà con người phải đối mặt sau chiến tranh. “Bến Không Chồng” không chỉ là một cuốn tiểu thuyết, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật lớn, lay động lòng người, giúp độc giả hiểu hơn về cuộc sống của người dân Việt Nam sau những năm tháng chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ. Tác phẩm này, cùng với “Người đàn bà trên bãi tắm”, “Dưới chín tầng trời” và nhiều tác phẩm khác, đã khẳng định vị thế của Dương Hướng như một tài năng văn chương xuất sắc của Việt Nam. “Bến Không Chồng” hiện có tại thư viện Trường THCS Thụy Liên, sẵn sàng chào đón bạn đọc đến khám phá và chiêm nghiệm những giá trị nhân văn sâu sắc mà tác phẩm mang lại.
