“Biên Hòa Sử Lược Toàn Biên (Quyển 1)” của tác giả Lương Văn Lựu là một công trình nghiên cứu công phu, góp phần quan trọng vào việc tái hiện bức tranh lịch sử hình thành và phát triển của tỉnh Biên Hòa. Với ngôn ngữ học thuật chuẩn mực và cách trình bày khoa học, hệ thống, cuốn sách dẫn dắt người đọc theo dòng chảy thời gian, từ thuở ban sơ hoang vu đến những bước chuyển mình mạnh mẽ dưới thời Pháp thuộc.
Hành trình lịch sử của Biên Hòa được tác giả Lương Văn Lựu khắc họa rõ nét, bắt đầu từ một vùng đất thưa thớt cư dân. Mãi đến thời nhà Nguyễn, vùng đất này mới được khai phá và dần trở thành một trấn lớn. Bước ngoặt quan trọng đánh dấu sự ra đời chính thức của tỉnh Biên Hòa chính là năm Minh Mạng thứ 18 (1837), khi triều đình nhà Nguyễn quyết định phân chia trấn Định Tường thành hai phủ Định Tường và Biên Hòa, lấy sông Đồng Nai làm ranh giới tự nhiên.
Kể từ đó, phủ Biên Hòa chính thức được thành lập, bao gồm 5 huyện: Long Thành, Dầu Tiếng, Bàu Cạn, Thủ Dầu Một và Bình Dương. Sự phát triển hành chính tiếp tục được thể hiện qua việc thành lập huyện Thủ Đức vào năm Minh Mạng thứ 21 (1840) và huyện Bến Cát vào năm Thiệu Trị thứ 3 (1843), nâng tổng số huyện thuộc phủ Biên Hòa lên con số 7. Trong giai đoạn này, nền kinh tế của vùng đất này chủ yếu dựa vào nông nghiệp lúa gạo, kết hợp với các nghề phụ như đánh cá và làm muối.
Một chương mới trong lịch sử Biên Hòa được mở ra dưới thời Pháp thuộc. Ngày 20 tháng 11 năm 1867, Toàn quyền Nam Kỳ Paul Bert ký nghị định thành lập tỉnh Biên Hòa, bao gồm 7 huyện đã được xác lập trước đó. Những biến động về địa giới hành chính tiếp tục diễn ra với việc sáp nhập huyện Bàu Cạn vào huyện Dầu Tiếng năm 1876 và việc tách huyện Long Thành thành hai huyện Long Thành và Tân Uyên năm 1904.
Thời kỳ Pháp thuộc cũng chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ trong nền kinh tế Biên Hòa. Nông nghiệp được cải tiến với việc du nhập và phát triển các loại cây trồng mới như cao su và cây ăn quả. Bên cạnh đó, các ngành công nghiệp như dệt may, chế biến thực phẩm cũng bắt đầu hình thành và phát triển. Sự đầu tư vào hệ thống giao thông và thủy lợi đã góp phần thúc đẩy kinh tế tỉnh phát triển nhanh chóng.
“Biên Hòa Sử Lược Toàn Biên (Quyển 1)” không chỉ đơn thuần là một cuốn sách lịch sử, mà còn là một nguồn tư liệu quý giá, cung cấp cái nhìn toàn diện về quá trình hình thành và phát triển của tỉnh Biên Hòa qua các giai đoạn lịch sử. Tác phẩm là sự kết hợp hài hòa giữa nghiên cứu chuyên sâu và khả năng diễn đạt lôi cuốn, hứa hẹn sẽ mang đến cho độc giả những khám phá thú vị về địa lý, hành chính, kinh tế và xã hội của vùng đất Biên Hòa. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!