Cuốn sách “Cải Cách Hồ Quý Ly” của Phan Đăng Thanh và Trương Thị Hòa là một công trình nghiên cứu công phu, đưa người đọc vào hành trình khám phá một giai đoạn lịch sử đầy biến động và ý nghĩa – thời kỳ cải cách của Hồ Quý Ly. Tác giả đã tỉ mỉ phân tích những đổi mới toàn diện trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và quân sự, đồng thời đưa ra những đánh giá khách quan về cả thành công lẫn hạn chế của những cải cách này.
Lên ngôi vua năm 1400, Hồ Quý Ly đã mạnh dạn thực hiện hàng loạt cải cách sâu rộng. Về chính trị, ông bãi bỏ hệ thống quan lại cũ, thiết lập chế độ ngũ quan mới, đồng thời ban hành bộ luật Hồ Luật, xác định rõ ràng quyền hạn và trách nhiệm của từng cấp bậc quan lại. Về kinh tế, Hồ Quý Ly chú trọng phát triển nông nghiệp bằng các chính sách khuyến nông, kết hợp với việc xây dựng các công trình thủy lợi quy mô lớn như kênh Tân Hồng nhằm mở rộng diện tích canh tác, tăng năng suất lương thực.
Không chỉ tập trung vào chính trị và kinh tế, Hồ Quý Ly còn quan tâm đến sự phát triển văn hóa xã hội. Ông tạo điều kiện cho sự phát triển tự do của văn hóa, tôn giáo, đồng thời đầu tư xây dựng trường học, khuyến khích người dân học tập và thi cử. Về quân sự, Hồ Quý Ly cải tổ quân đội, phân chia thành bộ binh và kỵ binh, trang bị vũ khí hiện đại như súng ống, nhằm củng cố sức mạnh quốc phòng cho Đại Ngu.
Tuy nhiên, theo tác giả, công cuộc cải cách của Hồ Quý Ly cũng không tránh khỏi những hạn chế. Tốc độ thay đổi quá nhanh, quá sâu rộng trong một khoảng thời gian ngắn đã khiến cả hệ thống hành chính và người dân chưa kịp thích ứng. Thêm vào đó, những cải cách này vấp phải sự phản đối kịch liệt từ tầng lớp quý tộc phong kiến vốn quen với trật tự cũ. Cuộc xâm lược của nhà Minh cũng là một yếu tố khách quan khiến nhiều chính sách cải cách của Hồ Quý Ly chưa kịp phát huy hiệu quả.
Dù chưa hoàn toàn thành công, những nỗ lực cải cách của Hồ Quý Ly vẫn được tác giả Phan Đăng Thanh và Trương Thị Hòa đánh giá cao. Cuốn sách “Cải Cách Hồ Quý Ly” không chỉ là một nghiên cứu lịch sử đơn thuần mà còn là một bài học quý giá về tầm nhìn, quyết tâm đổi mới và cả những khó khăn, thách thức trong quá trình chuyển đổi. Cuốn sách hứa hẹn mang đến cho độc giả cái nhìn sâu sắc và đa chiều về một giai đoạn lịch sử quan trọng của Việt Nam, đồng thời khơi gợi những suy ngẫm về vai trò của cải cách trong tiến trình phát triển của đất nước. Mời bạn đọc cùng khám phá.
