David Bohm, trong tác phẩm nổi tiếng và đầy ảnh hưởng “Cái Toàn Thể Và Trật Tự Ẩn”, đã tạo nên một cuộc cách mạng tư duy trong lĩnh vực vật lý lý thuyết và triết học khoa học. Cuốn sách thách thức những quan niệm truyền thống về vũ trụ, vật chất và thời gian, mở ra một cánh cửa nhìn nhận thế giới theo một cách hoàn toàn mới mẻ và toàn diện hơn.
Thay vì coi vũ trụ như một tập hợp các vật thể độc lập, Bohm đề xuất một bức tranh thống nhất và liên tục biến đổi, một “toàn thể” không thể tách rời. Sự vận động của vật chất, theo ông, không phải là kết quả của các lực tác động, mà là sự biểu hiện của một “trật tự ẩn” – một dạng trật tự toàn cầu, tiềm ẩn, chi phối toàn bộ vũ trụ. Trật tự ẩn này không tĩnh tại mà luôn chuyển động, biến đổi không ngừng, tạo nên sự sống động và đa dạng của vạn vật. Nó chính là nền tảng, là bản chất sâu xa nhất của vũ trụ, trong khi vật chất chỉ là “ảnh phản chiếu”, là biểu hiện bề ngoài của trật tự ẩn đó.
Bohm tiếp tục thách thức cơ học Newton bằng cách mô tả vật chất trong cơ học lượng tử không phải là các hạt cứng rắn riêng lẻ, mà là những dòng chảy năng lượng liên tục. Vũ trụ, do đó, được hình dung như một “dòng chảy duy nhất” của năng lượng, tồn tại ở mọi cấp độ, từ vi mô đến vĩ mô. Quan điểm này hoàn toàn đối lập với hình ảnh vũ trụ được tạo thành từ các vật thể tách biệt trong cơ học cổ điển.
Một điểm đặc biệt thú vị trong tư tưởng của Bohm là mối liên hệ mật thiết giữa tâm trí và vật chất. Ông cho rằng tâm trí không chỉ đơn thuần là sản phẩm của hoạt động não bộ, mà còn có khả năng tác động chủ động đến vật chất thông qua trật tự ẩn. Tâm trí có thể ảnh hưởng đến quá trình biến đổi của trật tự ẩn, từ đó thay đổi cấu trúc và hành vi của vật chất. Khái niệm này mở ra những hướng nghiên cứu mới về khả năng tương tác giữa tâm trí và thế giới vật chất xung quanh.
Cuối cùng, Bohm phá vỡ quan niệm tuyến tính về thời gian. Ông đề xuất rằng thời gian không phải là một dòng chảy một chiều từ quá khứ đến tương lai, mà cũng là một phần của “trật tự ẩn” luôn biến đổi. Quá khứ, hiện tại và tương lai liên kết với nhau thông qua trật tự ẩn này, và các sự kiện ở các thời điểm khác nhau có thể tương tác với nhau. Đây là một bước tiến vượt bậc so với quan điểm về thời gian trong cơ học cổ điển.
“Cái Toàn Thể Và Trật Tự Ẩn” của David Bohm không chỉ là một công trình khoa học, mà còn là một tác phẩm triết học sâu sắc, mở ra những chân trời mới cho sự hiểu biết của con người về vũ trụ và bản thân mình. Cuốn sách mời gọi bạn đọc khám phá một thế giới quan mới, nơi mọi thứ đều liên kết và biến đổi trong một tổng thể thống nhất.
