“Candide – Chàng Ngây Thơ” của Voltaire, một kiệt tác văn học và triết học kinh điển của thời đại Khai sáng, đã làm say mê độc giả từ thế kỷ 18 đến nay. Tác phẩm này, nằm trong bộ sưu tập “Romans et contes” (tiểu thuyết và truyện) của tủ sách La Pléiade, được coi là một trong những sáng tạo đỉnh cao của Voltaire, sánh ngang với những tác phẩm nổi tiếng khác như Zadig, Memnon và Micromégas. Nổi bật với tính triết lý sâu sắc, “Candide” là lời phản biện mạnh mẽ đối với triết lý lạc quan của Leibniz, người cho rằng thế giới luôn tiến đến sự hoàn thiện.
Voltaire xây dựng nhân vật Candide, một chàng trai ngây thơ, lạc quan đến mức khờ khạo, luôn tin vào lời dạy của thầy Pangloss rằng mọi sự đều tốt đẹp. Hành trình của Candide bắt đầu từ một lãnh địa yên bình ở Tây Âu, nơi anh phải lòng nàng Cunégonde xinh đẹp. Tình yêu này đã khiến anh bị trục xuất và đẩy vào vòng xoáy của những biến cố cuộc đời. Từ chiến tranh, đói kém, bất công đến tàn bạo, Candide trải qua vô vàn đau khổ, mất mát, thậm chí lạc vào cả xứ sở hoàng kim Eldorado, nơi anh trở nên giàu có tột bậc. Tuy nhiên, dù sở hữu cả núi vàng châu báu, hạnh phúc vẫn xa vời khi người yêu của anh, nàng Cunégonde, phải chịu đựng biết bao sóng gió, trở nên tàn tạ và xấu xí.
Mặc dù đối mặt với hiện thực phũ phàng, Candide vẫn giữ vững niềm tin ngây thơ vào sự hoàn thiện của thế giới. Sự lạc quan đến mức mù quáng này chính là đối tượng mà Voltaire dùng ngòi bút sắc bén của mình để châm biếm. Thông qua những tình huống dở khóc dở cười, tác giả phơi bày sự tàn khốc của chiến tranh, lòng tham của con người, đạo đức giả dối của xã hội và sự bất lực của triết lý lạc quan trước những bi kịch của cuộc đời.
Không chỉ là một câu chuyện phiêu lưu đầy màu sắc, “Candide” còn là một tác phẩm triết học sâu sắc, đặt ra những câu hỏi về ý nghĩa cuộc sống, về tư duy con người và bản chất của thế giới. Voltaire sử dụng hài hước và mỉa mai như một công cụ đắc lực để phê phán xã hội đương thời, từ tư duy cổ điển đến quyền lực tôn giáo. Hành trình của Candide cũng là hành trình tìm kiếm hạnh phúc, một hành trình đầy chông gai và thử thách, cuối cùng dẫn anh đến một cuộc sống bình dị bên cạnh người vợ và những người bạn cũ, sau khi đã trải qua bao thăng trầm và mất mát.
“Candide – Chàng Ngây Thơ”, với cốt truyện lôi cuốn, nhân vật đa chiều và thông điệp sâu sắc, không chỉ là một tác phẩm kinh điển của văn học Khai sáng mà còn là một áng văn chương nhân văn, lay động lòng người đọc qua nhiều thế hệ. Bản dịch của Tế Xuyên hứa hẹn sẽ mang đến cho độc giả Việt Nam một trải nghiệm đọc thú vị và đầy suy ngẫm về kiệt tác của Voltaire.
