E.T.A. Hoffmann, một thiên tài đa dạng của thời kỳ lãng mạn Đức thế kỷ 19, không chỉ là một luật sư mà còn là nhạc sĩ, họa sĩ, nhà phê bình âm nhạc, giám đốc nhà hát, nhạc trưởng và trên hết, là một nhà văn lừng danh. “Chiếc Âu Vàng”, xuất bản năm 1814, là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông, một câu chuyện tình huyền ảo, kỳ thú đã mê hoặc độc giả suốt hai thế kỷ qua.
Được ví như “món quà tặng của tình yêu”, “Chiếc Âu Vàng” được coi là tuyệt tác của “nhà ảo thuật phương Đông”, danh xưng mà đại văn hào Pháp Balzac dành tặng cho Hoffmann. Tác phẩm là minh chứng cho trí tưởng tượng phong phú và khoáng đạt của ông, một sự pha trộn tài tình giữa thực và ảo, giữa vô thức và hữu thức, giữa nội tại và ngoại tại. Câu chuyện xoay quanh chàng sinh viên Anselmus, người bị giằng xé giữa tình yêu dành cho Veronika, con gái viên hiệu phó, và Serpentina, con gái của hỏa thần Lindhorst, một nàng rắn xanh óng ánh vàng. Hành trình của Anselmus là cuộc đấu tranh nội tâm của một tâm hồn nghệ sĩ khao khát một cuộc sống cao đẹp, hài hòa với thiên nhiên, đối lập với cuộc sống thường nhật tẻ nhạt và đầy toan tính. Cuối cùng, sau những thử thách cam go và cuộc chiến giữa ác thần và hỏa thần, Anselmus đã tìm thấy bến đỗ của ước mơ.
Hoffmann từng chia sẻ, ông muốn xây dựng một chiếc thang bắc lên trời, bắt nguồn từ cuộc sống thực tại để mỗi người đọc đều có thể leo lên, vươn tới những miền cao cả hơn. Và khi lên đến đỉnh cao, bước vào vương quốc kỳ diệu, huyễn tưởng, con người sẽ nhận ra rằng vương quốc ấy vẫn thuộc về cuộc sống, là phần kỳ diệu và tuyệt vời nhất của cuộc sống. Chính “Chiếc Âu Vàng” đã thể hiện rõ nét triết lý sáng tác này của Hoffmann. Ông đã dũng cảm chạm đến những miền huyền diệu nhất của con người và để lại cho văn học nhân loại một tác phẩm mà chính ông đánh giá là thành công nhất trong sự nghiệp. Giới phê bình Đức cũng đồng tình với quan điểm này, coi “Chiếc Âu Vàng” là một trong những áng văn xuôi hay nhất của nước Đức thế kỷ XIX.
Tác phẩm không chỉ là tinh hoa của trí tưởng tượng mà còn là sự kết hợp tài hoa giữa văn chương, âm nhạc và hội họa. Âm hưởng của một nhạc sĩ kiêm nhạc trưởng với vô số bản giao hưởng, nhạc thính phòng và nhạc kịch, đặc biệt là vở opera “Undine”, hòa quyện cùng con mắt tinh tường của một họa sĩ, một nhà đồ họa, một nhà vẽ tranh biếm họa đã tạo nên một “Chiếc Âu Vàng” độc đáo và đầy sức hấp dẫn.
Vị trí của Hoffmann trong lịch sử văn học Đức vẫn là đề tài tranh luận sôi nổi. Ông được xem là nhà văn lãng mạn – huyễn tưởng, tiền bối của chủ nghĩa hiện thực huyền ảo, và thậm chí là một điển hình của chủ nghĩa siêu thực trong văn học. Tuy nhiên, dù được phân loại như thế nào, thời gian đã chứng minh giá trị trường tồn của tác phẩm ông. Cùng với Goethe, Schiller, Heine, E.T.A. Hoffmann là một trong những cây đại thụ của văn học Đức, tác phẩm của ông xứng đáng được tôn vinh là kiệt tác văn chương thế giới. Mặc dù ngọn lửa kỳ ảo Hoffmann đã tắt lụi vào ngày 25 tháng 6 năm 1822, nhưng những sáng tạo của ông vẫn tiếp tục sống mãi, lay động tâm hồn độc giả qua nhiều thế hệ.
