Cuối thế kỷ 20, đầu thế kỷ 21, thế giới chứng kiến những biến động mạnh mẽ chưa từng có. “Chiếc Lexus và Cây Ô liu” của Thomas L. Friedman, ra mắt năm 2000, đã nắm bắt và phân tích một cách sắc sảo bức tranh toàn cảnh về những xu hướng chính trị, kinh tế và xã hội đang định hình lại hành tinh. Qua lăng kính của toàn cầu hóa, công nghệ thông tin, môi trường, năng lượng và cả chiến tranh hòa bình, Friedman đưa ra những nhận định sâu sắc và dự báo mang tính thời đại.
Tác phẩm được xây dựng dựa trên sự đối lập đầy ẩn dụ giữa “Chiếc Lexus” – biểu tượng của tốc độ, hiện đại, công nghệ cao, gắn liền với làn sóng toàn cầu hóa – và “Cây Ô liu” – đại diện cho truyền thống, văn hóa, lịch sử và bản sắc dân tộc. Sự va chạm và hòa quyện giữa hai hình ảnh này phản ánh chính những mâu thuẫn, xung đột và cơ hội mà toàn cầu hóa mang lại. Friedman lập luận rằng thế giới đang ngày càng “phẳng” hơn, “nhỏ” hơn và “sâu” hơn dưới tác động của công nghệ thông tin, tự do hóa thương mại và tài chính. Những thay đổi này vừa tạo ra động lực phát triển kinh tế to lớn, vừa đặt ra những thách thức mới về bất bình đẳng, xung đột văn hóa và khủng hoảng bản sắc.
Cuốn sách không chỉ dừng lại ở việc mô tả hiện trạng. Friedman đi sâu vào phân tích tác động của cách mạng công nghệ thông tin, làm nổi bật khả năng kết nối và tương tác toàn cầu, thay đổi cách thức làm việc, học tập, giải trí và giao tiếp của con người. Ông cũng cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn, đòi hỏi các quốc gia phải chủ động thích ứng và đổi mới để tận dụng tối đa cơ hội của toàn cầu hóa.
Bên cạnh bức tranh kinh tế – xã hội, Friedman dành sự quan tâm đặc biệt đến các vấn đề toàn cầu cấp bách như khủng hoảng môi trường và năng lượng. Ông khẳng định tính cấp thiết của hợp tác quốc tế và đổi mới công nghệ để ứng phó với biến đổi khí hậu và sự cạn kiệt tài nguyên. Những phân tích của ông về chiến tranh và hòa bình cũng mang đến góc nhìn đa chiều, phản ánh những căng thẳng địa chính trị trong bối cảnh thế giới đang thay đổi.
“Chiếc Lexus và Cây Ô liu” không chỉ là một cuốn sách phân tích xu hướng, mà còn là lời kêu gọi hành động. Friedman thúc đẩy độc giả suy ngẫm về vị trí của chính mình trong dòng chảy toàn cầu hóa, nhận thức rõ hơn về những thách thức và cơ hội đang chờ đợi phía trước. Đây là tác phẩm không thể bỏ qua cho bất kỳ ai quan tâm đến tương lai của thế giới, mong muốn hiểu rõ hơn về những động lực đang định hình cuộc sống của chúng ta.
