Chim Én Bay, tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Trí Huân, ra mắt bạn đọc năm 1988 sau khi được chấp bút vào năm 1987. Tác phẩm khắc họa bức tranh nông thôn Bình Định khốc liệt năm 1969, giữa những ngày tháng chiến tranh ác liệt nhất. Câu chuyện xoay quanh số phận bi thương của Quy, thường được gọi là “Chị”, một cô gái trẻ phải chứng kiến những mất mát to lớn khi anh trai Dương và chị gái Hảo lần lượt ngã xuống dưới tay giám Tuân, một kẻ phản bội trở thành xã trưởng cho địch. Nỗi đau chồng chất nỗi đau, cha cô cũng qua đời vì quá đỗi thương xót trước sự ra đi của các con. Quyết tâm trả thù sôi sục trong lòng, Quy gia nhập đội Chim Én do anh Cường chỉ huy, bước chân vào con đường đầy chông gai và thử thách.
Hành trình tìm lại công lý của Quy không hề dễ dàng. Cô phải đối mặt với những tình huống giằng xé nội tâm, như khoảnh khắc chĩa súng vào giám Tuân nhưng lại không thể bóp cò khi hắn đang bế đứa con nhỏ trên tay. Biến cố tiếp tục ập đến khi Quy bị bắt, phải chịu đựng những đòn tra tấn dã man và cả nỗi đau bị xâm phạm thân thể. Vượt lên tất cả, với ý chí kiên cường và lòng căm thù sâu sắc, cuối cùng Quy cũng hoàn thành nhiệm vụ, tiêu diệt giám Tuân, trả thù cho gia đình và quê hương.
Tuy nhiên, Chim Én Bay không chỉ đơn thuần là câu chuyện về sự trả thù. Tác phẩm còn là một cuộc hành trình đi sâu vào nội tâm nhân vật, khắc họa những day dứt, trăn trở về những vết thương chiến tranh và khát vọng hòa hợp, hòa giải dân tộc. Thông qua việc sử dụng kỹ thuật đồng hiện, đan xen giữa quá khứ và hiện tại, Nguyễn Trí Huân đã tạo nên một dòng ký ức sâu lắng, đầy xúc động, lay động lòng người.
Nguyễn Trí Huân sinh ngày 20 tháng 9 năm 1947 tại xã Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng, Hà Nội. Ông nhập ngũ năm 1965, thuộc Quân chủng Phòng không – Không quân. Năm 1971, ông vào chiến trường miền Nam, hoạt động với vai trò phóng viên, biên tập viên tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng Trung Trung bộ. Giai đoạn từ 1979 đến 1982, ông theo học khóa I Trường viết văn Nguyễn Du. Sau đó, ông công tác tại tạp chí Văn nghệ Quân đội và giữ chức Tổng biên tập tạp chí này trong 14 năm, từ 1993 đến 2007. Sự nghiệp của ông còn gắn liền với các vị trí Tổng biên tập báo Văn Nghệ, Tổng biên tập Tạp chí Nhà văn và Tác phẩm, và Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam trong 4 nhiệm kỳ, từ năm 2000 đến 2020.
Sự nghiệp văn chương của Nguyễn Trí Huân ghi dấu ấn với nhiều tác phẩm giá trị như tập truyện ngắn “Mặt cát” (1977), các tiểu thuyết “Năm 75 họ đã sống như thế” (1979), “Dòng sông của Xô nét” (1980), “Chim én bay” (1988), tác phẩm ký “Dấu thời gian” (2004) và truyện “Bất chợt mai vàng” (2023). Với những đóng góp to lớn cho nền văn học nước nhà, Nguyễn Trí Huân đã được trao tặng nhiều giải thưởng danh giá, trong đó có Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam (1989), Giải thưởng Văn học Bộ Quốc phòng (1989), và Giải thưởng Nhà nước về Văn học & Nghệ thuật (2007) cho hai tiểu thuyết “Năm 1975 họ đã sống như thế” và “Chim én bay”.
