“Chú Bé Thành Paris” của đại văn hào Victor Hugo, trích đoạn từ kiệt tác “Những người khốn khổ”, khắc họa chân dung chú bé Gavroche giữa bối cảnh Paris khởi nghĩa. Gavroche, một đứa trẻ đường phố hồn nhiên, dũng cảm và nghĩa hiệp, lớn lên trong nghèo khó và nhiễm chút “bụi đời” nhưng vẫn rạng ngời phẩm chất tốt đẹp. Dù thiếu thốn, chú bé vẫn sẵn sàng chia sẻ đồng xu cuối cùng để mua bánh mì cho hai đứa trẻ lạc đường và che chở chúng trong chiếc “bụng voi” của mình.
Khi Paris dậy sóng, Gavroche hăng hái tham gia chiến đấu, tay cầm khẩu súng không cò, miệng hát vang những khúc ca hòa quyện “tiếng chim và xưởng thợ”. Hình ảnh chú bé thoắt ẩn thoắt hiện trên chiến lũy, len lỏi giữa làn đạn, tiếp tế đạn dược cho nghĩa quân, tựa như con ong nhỏ cần mẫn, dũng cảm “châm anh sinh viên này, đốt anh thợ kia, đáp xuống, dừng lại, bay lượn”. Sự gan dạ và nhanh nhẹn của Gavroche được ví như “đôi cánh tay nhỏ là sự chuyển động thường trực, hai lá phổi tí hon chứa đựng sự huyên náo…”.
“Những người khốn khổ”, một trong những tiểu thuyết nổi tiếng nhất thế kỷ XIX, là đỉnh cao nghệ thuật văn xuôi, kết tinh tài năng văn chương của Victor Hugo. Tác phẩm được ấp ủ và hoàn thành trong thời gian ông sống lưu vong trên đảo Guernsey, phản ánh chân thực xã hội Pháp đương thời và ghi dấu ấn quan trọng trong dòng chảy văn học lãng mạn. Tác phẩm được ví như tấm gương phản chiếu cách mạng Pháp, thể hiện rõ nét tư tưởng nhân văn, sự đồng cảm sâu sắc của Victor Hugo với những con người nhỏ bé trong xã hội.
Trích đoạn miêu tả Gavroche giữa làn khói lửa chiến tranh, thể hiện sự khốc liệt của cuộc chiến và tinh thần quả cảm của chú bé. Khi quân địch dùng khói mù để che mắt nghĩa quân, Gavroche, với vóc dáng nhỏ bé, đã lợi dụng làn khói để len lỏi thu nhặt đạn dược từ những người lính đã ngã xuống. Chú bé bò trườn, lết, xoay mình, uốn khúc như một con rắn, dốc sạch túi đạn, túi thuốc súng, bất chấp hiểm nguy rình rập. Hình ảnh Gavroche bé nhỏ nhưng gan dạ giữa khung cảnh hỗn loạn của chiến trường càng làm nổi bật phẩm chất anh hùng của chú bé, một biểu tượng cho tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân Paris. Đoạn trích kết thúc bằng hình ảnh Gavroche tìm thấy bị thuốc súng, hứa hẹn những tình tiết tiếp theo đầy kịch tính và hấp dẫn.
