Julian Baggini, trong cuốn sách “Chủ nghĩa vô thần”, đã tạo nên một tác phẩm đồ sộ với 12 chương, khám phá một cách sâu sắc và toàn diện về chủ nghĩa vô thần. Không chỉ đơn thuần là một tuyên bố phủ nhận sự tồn tại của thần thánh, Baggini tỉ mỉ phân tích và bảo vệ quan điểm này bằng những luận cứ sắc bén, logic và đầy sức thuyết phục.
Tác phẩm mở đầu bằng việc làm rõ các khái niệm cốt lõi, phân biệt rạch ròi giữa chủ nghĩa vô thần, chủ nghĩa vô thần mạnh, chủ nghĩa vô thần yếu, chủ nghĩa vô thần triết học và chủ nghĩa vô thần tôn giáo. Baggini định nghĩa chủ nghĩa vô thần là quan điểm phủ nhận sự tồn tại của Thượng đế hay bất kỳ thực thể siêu nhiên nào. Sự phân biệt giữa chủ nghĩa vô thần mạnh (khẳng định chắc chắn không có Thượng đế) và chủ nghĩa vô thần yếu (đơn giản là không tin vào sự tồn tại của thần thánh) giúp người đọc hiểu rõ hơn về các sắc thái khác nhau trong tư tưởng vô thần.
Một trong những điểm đáng chú ý của cuốn sách là việc Baggini bác bỏ quan điểm cho rằng chủ nghĩa vô thần là một tôn giáo. Ông lập luận rằng chủ nghĩa vô thần không phải là một hệ tư tưởng triết học hoàn chỉnh với những giáo điều và nghi thức bắt buộc, mà chỉ đơn giản là sự không tin vào thần thánh. Chủ nghĩa vô thần không có những yếu tố căn bản của một tôn giáo, chẳng hạn như niềm tin vào siêu nhiên, giáo lý đạo đức hay các nghi lễ thờ cúng.
Baggini dành phần lớn cuốn sách để phân tích và phản biện các luận cứ thường được sử dụng để bảo vệ niềm tin vào sự tồn tại của Thượng đế. Từ các luận cứ triết học, siêu hình, vũ trụ học đến sinh học, ông chỉ ra những điểm yếu, mâu thuẫn và những giả định thiếu căn cứ trong các luận điểm này. Ví dụ, ông phản bác luận cứ siêu hình bằng cách chỉ ra rằng không thể chứng minh sự tồn tại của Thượng đế dựa trên suy luận thuần túy về bản chất của sự tồn tại. Tương tự, ông cho rằng sự hình thành và phát triển của vũ trụ hoàn toàn có thể được giải thích bằng các lý thuyết khoa học hiện đại mà không cần viện dẫn đến một đấng sáng tạo. Sự tiến hóa thông qua chọn lọc tự nhiên, theo Baggini, cũng đủ để giải thích sự đa dạng sinh học mà không cần giả định về một bàn tay sắp đặt của đấng tối cao.
Cuối cùng, Baggini thảo luận về mối quan hệ giữa khoa học và tôn giáo, đạo đức vô thần, cũng như mối liên hệ giữa tôn giáo và chính trị. Ông lập luận rằng khoa học và tôn giáo không nhất thiết phải đối lập nhau mà có thể cùng tồn tại hòa bình, bởi chúng nghiên cứu những khía cạnh khác nhau của thực tại. Ông cũng khẳng định rằng đạo đức và lương tri hoàn toàn có thể tồn tại độc lập với niềm tin vào Thượng đế. “Chủ nghĩa vô thần” của Julian Baggini, với bản dịch của Thùy Dương, là một tác phẩm đáng đọc cho bất kỳ ai quan tâm đến triết học, tôn giáo và những vấn đề căn bản của nhân sinh.
