Tập truyện ngắn “Chúa Đảo Talua” của William Somerset Maugham đưa độc giả đến với bảy câu chuyện tuyệt vời lấy bối cảnh vùng biển Nam Hải, được dịch và giới thiệu bởi Nguyễn Hiến Lê. Bên cạnh những truyện ngắn khác như “Chết cũng không chừa”, “Sự truỵ lạc của Edouard Barnard”, “Chịu hết nổi”, “Honolulu”, “Mưa”, và “Cái đầm”, truyện ngắn cùng tên với tập truyện – “Chúa Đảo Talua” – hứa hẹn mang đến những tình tiết hấp dẫn và sâu sắc về cuộc sống con người nơi miền đất xa xôi. Bài review này, dựa trên bản dịch tiếng Việt trong sách điện tử “Những quần đảo thần tiên” và đối chiếu với bản gốc tiếng Anh, sẽ phân tích và chia sẻ những cảm nhận về câu chuyện đặc sắc này.
William Somerset Maugham, một trong những tác giả vĩ đại nhất và được trả稿 phí cao nhất thập niên 1930, sinh ngày 25/11/1874 tại Paris và mất ngày 16/12/1965 tại Nice, Pháp. Cuộc đời ông, từ tuổi thơ đầy biến động đến sự nghiệp văn chương lẫy lừng, là một hành trình đáng kinh ngạc. Mồ côi cả cha lẫn mẹ từ nhỏ, Maugham trải qua tuổi thơ nhiều khó khăn tại Anh dưới sự chăm sóc của người bác khắc nghiệt. Những trải nghiệm thời niên thiếu đầy bất hạnh này đã hun đúc nên một tâm hồn nhạy cảm và sâu sắc, đặt nền móng cho sự nghiệp văn chương sau này.
Mặc dù theo học y khoa, niềm đam mê văn chương vẫn cháy bỏng trong Maugham. Cuộc sống sôi động ở London và những trải nghiệm trong quá trình học tập đã khơi nguồn cảm hứng cho ông, giúp ông thấu hiểu những góc khuất của xã hội và bản chất con người. Năm 22 tuổi, ông cho ra mắt tác phẩm đầu tay “Lisa của miền Lambeth”, một câu chuyện cảm động về cuộc sống của người lao động, ngay lập tức gây được tiếng vang lớn. Thành công này đã khẳng định con đường văn chương mà Maugham đã chọn, mở ra một sự nghiệp viết lách đầy hứa hẹn.
Từ Tây Ban Nha đến Capri, Maugham không ngừng sáng tác và trải nghiệm cuộc sống. Sau mười tác phẩm, ông thực sự tỏa sáng với “Lisa của miền Lambeth” và vở kịch “Bà Frederick” năm 1907. Đến năm 1910, Maugham đã có trong tay mười vở kịch và mười tiểu thuyết. Tham gia Hồng Thập Tự Anh trong Thế chiến thứ nhất, ông gặp gỡ Frederick Haxton, người bạn đồng hành thân thiết. Năm 1915, ông xuất bản tiểu thuyết “Về Cảnh Nô Lệ của Con Người” (Of Human Bondage), một tác phẩm kinh điển được đánh giá cao. Những chuyến du lịch vòng quanh Thái Bình Dương đã truyền cảm hứng cho ông viết nên “Mặt Trăng và 6 Xu” (The Moon and Sixpence), dựa trên cuộc đời của họa sĩ Paul Gauguin.
Với kinh nghiệm tình báo trong thời chiến, Maugham đã sáng tạo nên nhân vật Ashenden, một điệp viên lịch lãm và tài ba, trong loạt truyện ngắn cùng tên. Phong cách viết về gián điệp của ông đã ảnh hưởng đến nhiều tác giả sau này, bao gồm cả Ian Fleming, cha đẻ của James Bond. Bên cạnh đó, ông còn ghi dấu ấn với “Về Bức Màn Trung Hoa” và tìm thấy sự bình yên tại Biệt Thự Mauresque ở Riviera, Pháp, nơi lui tới của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng.
Cuộc đời Maugham cũng trải qua không ít sóng gió, từ cuộc ly hôn với Syrie đến mối quan hệ với Alan Searle. Dù gặp phải những tranh cãi và chỉ trích, ông vẫn là một trong những nhà văn có ảnh hưởng nhất thế kỷ XX. Hồi ký “Nhìn Lại” (Looking Back) năm 1962 đã hé lộ nhiều chi tiết về cuộc đời đầy biến động của ông, bao gồm cả những tranh cãi xung quanh việc nhận con nuôi. Mặc dù bị phê bình về phong cách viết thiếu chất trữ tình, Maugham vẫn được đánh giá cao bởi lối viết trực tiếp, rõ ràng và dễ hiểu. Ông được so sánh với Guy de Maupassant, một bậc thầy truyện ngắn người Pháp. “Về Cảnh Nô Lệ của Con Người” được coi là kiệt tác của ông, trong khi những truyện ngắn như “Mưa”, “Vết Chân trong Rừng Nhiệt Đới” và “Nơi Tạm Cư” đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.
Với những tác phẩm du ký đầy màu sắc, Maugham đã bắc cầu nối giữa văn học cổ điển và hiện đại, ảnh hưởng đến nhiều tác gia như Graham Greene, John Le Carré và George Orwell. “Sàn Gỗ Sài Gòn” là một minh chứng cho sự am hiểu sâu sắc của ông về văn hóa phương Đông. Giải thưởng Somerset Maugham được thành lập để vinh danh các tác giả trẻ dưới 35 tuổi, tiếp nối di sản văn chương đồ sộ mà ông để lại. Khám phá cuộc đời và tác phẩm của William Somerset Maugham là một hành trình thú vị vào thế giới văn chương đầy màu sắc và sâu lắng.
