“Chuyện Cũ Viết Lại” của Lỗ Tấn, một tác phẩm trải dài suốt mười ba năm sáng tác, là hành trình đầy trăn trở của tác giả với thể loại truyện ngắn dựa trên chất liệu cổ điển. Hành trình này bắt đầu từ mùa đông năm 1922 với “Vá trời” (hay “Núi Bất Chu”), một thử nghiệm kết hợp giữa cổ điển và hiện đại, lấy cảm hứng từ thần thoại Nữ Oa. Ban đầu, Lỗ Tấn dự định tiếp cận câu chuyện bằng học thuyết Freud để phân tích nguồn gốc sáng tạo, nhưng một bài phê bình tình cờ về tập “Gió hoa huệ” của Uông Tĩnh Chi đã làm thay đổi hướng đi của ông. Sự “hai hước và thương cảm” trong bài phê bình ấy đã dẫn đến sự chế nhạo len lỏi vào tác phẩm, khiến Lỗ Tấn không hài lòng với chính mình.
Chính sự chế nhạo, “kẻ thù lớn của sáng tạo”, đã khiến ông quyết định không tiếp tục theo đuổi phong cách này. Khi in tập “Gào thét”, “Núi Bất Chu” được đặt ở cuối, như một sự khép lại. Tuy nhiên, sự khen chê trái chiều từ nhà phê bình Thành Phỏng Ngô – người vừa chỉ trích “Cuộc phiêu lưu của linh hồn” vừa khen ngợi “Núi Bất Chu” (dù vẫn cho rằng cần cải thiện) – lại khiến Lỗ Tấn thêm phần mâu thuẫn. Không đồng tình với quan điểm của Thành Phỏng Ngô, Lỗ Tấn cuối cùng loại bỏ “Núi Bất Chu” khỏi lần tái bản “Gào thét”, giữ lại những gì ông cho là “dung tục”.
Mùa thu năm 1926, trong không gian tĩnh lặng của thạch thất ở Hạ Môn, giữa biển trời mênh mông và chồng sách cổ, Lỗ Tấn tìm về những ký ức và hoàn thành mười bài “Triêu hoa tịch thập”. Từ đây, ý tưởng cho “Chuyện Cũ Viết Lại” với tám câu chuyện bắt đầu hình thành. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành “Lên trăng” và “Đúc kiếm” (gồm đề tựa “Mi Gian Xích”), ông phải đến Quảng Châu và dự án dang dở. Những đề tài sau này chỉ được ghi lại vội vàng dưới dạng tốc ký.
Cuối cùng, “Chuyện Cũ Viết Lại” được ra mắt bạn đọc như một tập truyện hoàn chỉnh, dù phần lớn vẫn là những bản tốc ký, chưa được trau chuốt theo quan điểm trong “Văn học khái luận”. Lỗ Tấn tự nhận mình không “tôn trọng người xưa như người nay”, nên sự chế nhạo vẫn hiện hữu trong tác phẩm. Sau mười ba năm, nhìn lại hành trình sáng tạo, ông thấy mình “không có cái gì không thuộc loại Núi Bất Chu”. Dù vậy, với lối kể chuyện dựa trên cả điển tích lẫn truyền miệng, cùng văn phong đặc sắc của Lỗ Tấn, “Chuyện Cũ Viết Lại” hứa hẹn mang đến cho độc giả những trải nghiệm đọc thú vị và sâu sắc, khám phá thêm về tài năng và những trăn trở sáng tạo của một trong những cây bút vĩ đại nhất của văn học hiện đại Trung Quốc. Bản dịch của Ngô Trần Trung Nghĩa do Nhà Xuất Bản Văn Học ấn hành càng giúp tác phẩm đến gần hơn với độc giả Việt Nam.
