“Cỏ” của Claude Simon, một tác phẩm đầy ám ảnh và sâu sắc, đưa người đọc vào cuộc hành trình nội tâm của Louise, một bà lão 84 tuổi đang đối diện với những ngày cuối đời. Giữa sự cô đơn và ngạo nghễ, bà lão hồi tưởng về cuộc đời mình, về tình yêu, sự hi sinh và những khoảnh khắc trưởng thành định hình nên con người bà. Thời gian, như một dòng chảy vô hình, len lỏi vào từng chi tiết của câu chuyện, từ sự nở rộ của hoa trái đến tiếng mưa rơi đều đặn, tác động mạnh mẽ lên cả thể xác lẫn tâm hồn các nhân vật. Tác phẩm không chỉ là bức chân dung về sự tàn phá của thời gian, mà còn là một cuộc khám phá về vẻ đẹp hiếm hoi của tình yêu và những thất bại thầm kín trong cuộc sống.
Lấy bối cảnh nước Pháp suy tàn trong thập niên 40, “Cỏ” còn phản ánh bi kịch lớn của lịch sử, nơi mỗi số phận cá nhân đều trở nên nhỏ bé và mong manh. Claude Simon khắc họa một thế giới tan vỡ, hoang tàn, nơi mọi nỗ lực dường như trở nên vô nghĩa. Tác phẩm mang đậm dấu ấn của chủ nghĩa hiện sinh, gợi nhắc đến những triết gia như Heidegger, Sartre và Camus, khi con người đối diện với sự bần hàn của chính mình trong một thế giới suy thoái. Sự bế tắc và thỏa hiệp với thất bại được thể hiện không phải như một giải pháp, mà như một minh chứng cho sự bất lực của con người trước những biến động của thời cuộc.
Để tái hiện một thế giới hỗn loạn và đầy ám ảnh, Claude Simon đã sử dụng một kỹ thuật nghệ thuật độc đáo, phá vỡ trình tự thời gian thông thường. Thời gian trong tác phẩm không còn tuyến tính, mà trở thành một mớ hỗn độn, rối ren, phản ánh sự biến đổi của ký ức và nhận thức. Ngôn ngữ của Simon dày đặc, cuồn cuộn, mỗi từ ngữ như kích thích một câu, mỗi câu lại dẫn đến một câu khác, tạo nên một dòng chảy liên tục, bất tận. Những monolog nội tâm, hồi ức, tưởng tượng đan xen vào những đoạn miêu tả, kể chuyện, tạo nên một tổng thể nguyên sinh, phức tạp. Chính trong sự rối rắm này, người đọc được tự do khám phá và tìm kiếm ý nghĩa riêng cho mình.
Cuộc hành trình của Louise trong “Cỏ” cũng chính là cuộc phiêu lưu của người đọc trong thế giới ngôn ngữ của Claude Simon. Tác giả không đưa ra một kết thúc rõ ràng, mà để cho nhân vật lang thang trong trạng thái hoài nghi, mơ hồ. Hình ảnh Louise ngã xuống thảm cỏ, hòa mình vào thiên nhiên, đất trời, như một biểu tượng cho sự trở về với nguồn cội, với sự bình yên vĩnh hằng.
Claude Eugène-Henri Simon (1913-2005), nhà văn Pháp đoạt giải Nobel Văn học năm 1985, sinh ra tại Antananarivo, Madagascar. Sau khi cha hy sinh trong Thế chiến thứ nhất, ông cùng mẹ trở về Pháp. Từng theo học hội họa tại Oxford và Cambridge, nhưng sau đó Simon chuyển sang viết văn. Ông tham gia cuộc nội chiến Tây Ban Nha và bị bắt làm tù binh trong Thế chiến thứ hai. Trải nghiệm chiến tranh đã ảnh hưởng sâu sắc đến các tác phẩm của ông, đặc biệt là “Con đường xứ Flandres”. “Cỏ” là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho phong cách viết độc đáo của Claude Simon, một bậc thầy của văn chương hiện đại, người không ngừng khám phá và thử nghiệm những khả năng mới của ngôn ngữ.
