Cuộc chiến xe điện của Tesla, qua ngòi bút của Tim Higgins, mở ra với hình ảnh Elon Musk đầy kịch tính, như một phản diện James Bond trong chiếc áo khoác đen cổ dựng, đứng trên sân khấu của xưởng thiết kế Tesla vào một đêm tháng 3 năm 2016. Xưởng thiết kế, nằm gần sân bay Los Angeles và chung khu phức hợp với SpaceX, là nơi ươm mầm những ý tưởng táo bạo của Musk, nơi Franz von Holzhausen, nhà thiết kế đứng sau sự hồi sinh của Volkswagen Beetle và Mazda, cùng đội ngũ của mình kiến tạo những chiếc xe điện mang tính cách mạng, xóa bỏ định kiến về vẻ ngoài công nghệ khô khan.
Sự kiện ra mắt Model 3 thu hút sự chú ý của giới doanh nhân Silicon Valley, ngôi sao Hollywood, khách hàng trung thành và những người đam mê xe hơi. Trước đó, Tesla được xem là thương hiệu xa xỉ, món đồ chơi của giới nhà giàu. Model 3, với mức giá khởi điểm 35.000 USD, mang tham vọng phổ cập xe điện đến đại chúng, một canh bạc lớn của Musk khi đối đầu với những gã khổng lồ trong ngành công nghiệp ô tô như Ford, Toyota, Volkswagen, Mercedes-Benz, BMW và General Motors. Liệu Model 3 có thể đưa Tesla trở thành một thế lực thực sự trong ngành ô tô?
Musk, với sứ mệnh thay đổi thế giới và có lẽ là làm giàu trên con đường đó, đã tập hợp được một đội ngũ tài năng để hiện thực hóa tầm nhìn của mình. Trên sân khấu, Musk thuyết trình về tình trạng ô nhiễm CO2 ngày càng gia tăng, nhấn mạnh tầm quan trọng của dự án đối với tương lai. Video giới thiệu Model 3 với thiết kế đột phá, nội thất tối giản và màn hình cảm ứng trung tâm, cùng khả năng vận hành ấn tượng, đã khiến đám đông phấn khích. Hơn 115.000 đơn đặt hàng với khoản tiền cọc 1.000 USD mỗi chiếc, con số này nhanh chóng tăng lên hơn 500.000, vượt xa doanh số của Toyota Camry tại Mỹ trong cùng năm. Kế hoạch sản xuất Model 3 được vạch ra với mục tiêu 5.000 xe mỗi tuần vào giữa năm 2018, thậm chí Musk còn đặt mục tiêu 500.000 xe mỗi năm vào 2020 tại nhà máy duy nhất ở Thung lũng Silicon.
Tham vọng của Musk dường như điên rồ khi so sánh với quy trình sản xuất ô tô truyền thống, mất từ 5 đến 7 năm với hàng ngàn nhà cung cấp và quy trình kiểm tra nghiêm ngặt. Hơn nữa, tình hình tài chính của Tesla lại vô cùng bấp bênh, đốt 500 triệu USD mỗi quý và chỉ còn 1,4 tỷ USD tiền mặt, tức là có thể cạn kiệt vào cuối năm 2016. Tuy nhiên, Musk vẫn tự tin vào trò chơi của mình, tin rằng niềm tin sẽ tạo ra tầm nhìn, tầm nhìn tạo ra thị trường, thị trường tạo ra tiền mặt và tiền mặt sẽ tạo ra ô tô.
Hơn hai năm sau, vào tháng 6 năm 2018, Tim Higgins đã gặp Musk tại nhà máy lắp ráp của Tesla. Musk lúc này trông mệt mỏi, chịu áp lực từ những người bán khống và cáo buộc từ nhân viên bị sa thải. Nhà máy lắp ráp, với hàng nghìn cánh tay robot, là hiện thân cho tầm nhìn của Musk, nhưng thực tế lại đầy khó khăn. Sự phụ thuộc quá nhiều vào robot, chuỗi cung ứng phức tạp và hàng loạt vấn đề khác khiến dây chuyền sản xuất liên tục bị gián đoạn. Musk thừa nhận tình hình khó khăn, nhưng vẫn tin tưởng mọi thứ sẽ ổn. Vài tuần sau, trong một cuộc gọi điện thoại, Musk tỏ ra tuyệt vọng hơn, khẳng định động lực của ông đến từ niềm tin vào sứ mệnh năng lượng bền vững.
Cuộc chiến của Musk và lịch sử Tesla đặt ra câu hỏi liệu một startup có thể chinh phục một trong những ngành công nghiệp lớn nhất và vững chắc nhất thế giới? Ngành công nghiệp ô tô, với doanh thu hàng năm gần 2 nghìn tỷ USD tại Mỹ, đã tạo ra tầng lớp trung lưu và sự thịnh vượng, nhưng đồng thời cũng gây ra ô nhiễm và biến đổi khí hậu. Musk, với giấc mơ thay đổi thế giới bằng xe điện, đã đánh cược toàn bộ tài sản, suýt phá sản và trải qua nhiều biến cố trong cuộc sống cá nhân. Thách thức của ông không chỉ là tạo ra một sản phẩm công nghệ mới, mà là đối đầu trực tiếp với những ông lớn trong ngành ô tô, một ngành kinh doanh khắc nghiệt với lợi nhuận thấp và rào cản gia nhập cao.
Tham vọng của Musk là tạo ra những chiếc xe điện vượt trội hơn xe xăng, tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường. Model 3, chiếc xe điện dành cho đại chúng, là chìa khóa để Tesla đạt được quy mô sản xuất lớn và thay đổi cục diện ngành công nghiệp. Triết lý ra quyết định nhanh chóng của Musk, khác biệt với các giám đốc điều hành truyền thống, cùng niềm tin vào sức mạnh của động lực, đã thúc đẩy Tesla phát triển vượt bậc, buộc các đối thủ cạnh tranh phải đầu tư mạnh vào xe điện. Musk đã tạo ra một thương hiệu gắn liền với xe điện, thu hút sự chú ý của nhà đầu tư và đẩy giá trị thị trường của Tesla lên cao.
Tuy nhiên, Tesla vẫn phải đối mặt với những quy luật tài chính khắc nghiệt. Sự tăng trưởng nhanh chóng đồng nghĩa với rủi ro lớn hơn, và tính cách thất thường của Musk có thể là con dao hai lưỡi. Liệu tham vọng của Musk có giúp Tesla thành công hay sự kiêu ngạo sẽ dẫn đến sự sụp đổ? Câu chuyện về Tesla và Elon Musk vẫn đang tiếp diễn, đầy kịch tính và hấp dẫn.
