“Cuộc Sống Ở Trước Mặt” của Romain Gary, bút danh Émile Ajar, là một kiệt tác văn học đã giành giải Goncourt danh giá năm 1975, đồng thời gây ra một cơn chấn động chưa từng có trong lịch sử giải thưởng này. Chiến thắng này càng trở nên đặc biệt hơn khi được biết Romain Gary đã từng đoạt giải Goncourt trước đó với “Lời Hứa Lúc Bình Minh” (1960), một điều chưa từng xảy ra trong lịch sử giải thưởng. Sự kiện này khẳng định tài năng xuất chúng và sức sáng tạo không ngừng nghỉ của Romain Gary dưới bút danh Émile Ajar. Tác phẩm cũng được chuyển thể thành phim cùng tên năm 1977 bởi đạo diễn Moshé Mizrahi và đã xuất sắc giành giải Oscar cho Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất năm 1978. Nữ diễn viên Simone Signoret, trong vai Madame Rosa, cũng đã được vinh danh với giải César cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất năm 1978.
Câu chuyện được kể qua lời của Momo, một cậu bé Ả Rập sống dưới sự chăm sóc của Madame Rosa, một phụ nữ Do Thái từng kinh qua những năm tháng kinh hoàng ở Auschwitz và có quá khứ làm gái mại dâm ở phố Blondel, Paris. Bà Rosa mở một “nhà trọ không gia đình” dành cho con cái của những người phụ nữ hành nghề mại dâm, những đứa trẻ bị bỏ rơi không nơi nương tựa. Giữa hai con người tưởng chừng như đối lập hoàn toàn này, một tình mẫu tử đặc biệt đã nảy nở. Momo yêu thương và chăm sóc người mẹ duy nhất còn lại của mình – một bà già to béo, xấu xí, nhưng lại vô cùng đáng kính. Cậu bé đã ở bên cạnh bà, chăm sóc bà cho đến những giây phút cuối cùng của cuộc đời.
Mối quan hệ giữa Momo và Madame Rosa là một tình yêu vượt qua mọi rào cản: khoảng cách hơn nửa thế kỷ về tuổi tác, sự khác biệt về văn hóa và tôn giáo giữa một cậu bé Ả Rập và một phụ nữ Do Thái, và cả những gánh nặng của quá khứ đè nặng lên đôi vai Madame Rosa. Tuy nhiên, chính sự khác biệt ấy lại làm nổi bật tình yêu thương chân thành, sâu đậm và đầy xúc động giữa hai con người. Émile Ajar, hay chính là Romain Gary trong giai đoạn sáng tạo thứ hai của mình, đã tạo nên một kiệt tác không thua kém gì “Lời Hứa Lúc Bình Minh”, một câu chuyện về tình mẫu tử, về sự hy sinh và về cuộc sống đầy những bất công.
Kết thúc tác phẩm, khi Madame Rosa qua đời, Momo đã cố gắng che giấu mùi hương của cái chết bằng nước hoa. Hành động này thể hiện sự tuyệt vọng của cậu bé khi cố níu giữ người mẹ yêu quý. Cái chết của Madame Rosa để lại trong Momo một khoảng trống không gì có thể lấp đầy, và cậu bé nhận ra rằng cuộc sống thật “không có mùi vị gì”. Hình ảnh này cũng chính là ý nghĩa của tựa đề “Cuộc Sống Ở Trước Mặt”: Cuộc sống luôn ở phía trước, nhưng đôi khi, nó lại quá mong manh và dễ dàng vụt mất. Momo đối diện với một tương lai bất định, giống như cuộc đời của mẹ mình trước đây, và cậu bé thốt lên một câu nói đầy chua xót: “Cuộc sống không dành cho tất cả mọi người.” Câu nói này phản ánh sự bất công của cuộc đời, nơi có những người phải gánh chịu quá nhiều đau khổ và mất mát.
“Cuộc Sống Ở Trước Mặt” không chỉ là một tác phẩm văn chương tuyệt vời, mà còn là một trải nghiệm sâu sắc về tình người, về sự mất mát và về những bất công của cuộc đời. Đọc tác phẩm này, chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng tài năng văn chương của Romain Gary mà còn được thức tỉnh về những giá trị đích thực của cuộc sống.
