William Craig, trong cuốn sách xuất bản năm 1992 mang tựa đề “Đế Quốc Nhật Giãy Chết”, đã khắc họa một bức tranh toàn cảnh về sự suy tàn và sụp đổ của Đế quốc Nhật Bản trong giai đoạn đầy biến động từ năm 1937 đến 1945. Cuốn sách không chỉ đơn thuần là một ghi chép lịch sử, mà còn là một phân tích sắc bén về những quyết định sai lầm, tham vọng mù quáng và hệ lụy tàn khốc đã dẫn đến kết cục bi thảm cho một đế chế từng hùng mạnh.
Hành trình tự hủy diệt của Nhật Bản bắt đầu từ năm 1937 với cuộc chiến tranh toàn diện chống Trung Quốc. Cuộc chiến tranh dai dẳng này đã bào mòn nền kinh tế và nguồn lực quân sự của Nhật Bản, gieo những mầm mống đầu tiên cho sự sụp đổ sau này. Dù vậy, giới lãnh đạo quân sự Nhật Bản, bị che mờ bởi tham vọng bành trướng, vẫn ngoan cố theo đuổi giấc mộng bá quyền, đẩy đất nước vào cuộc chiến tranh thảm khốc với Mỹ và các nước Đồng minh vào năm 1941.
Từ đây, Nhật Bản liên tiếp hứng chịu những thất bại nặng nề trên chiến trường. Hải quân và không quân, từng là niềm tự hào của đế chế, bị tàn phá nghiêm trọng, mất dần khả năng kiểm soát biển và bầu trời. Nền kinh tế kiệt quệ, xã hội hỗn loạn, người dân lầm than trong cảnh đói kém và khổ sở. Tuy nhiên, giới lãnh đạo quân sự, cố chấp bám víu vào niềm kiêu hãnh sai lầm và tư tưởng võ sĩ đạo cực đoan, đã khước từ mọi đề nghị hòa đàm, đẩy đất nước đến bờ vực thẳm.
Đỉnh điểm của bi kịch là hai quả bom nguyên tử kinh hoàng giáng xuống Hiroshima và Nagasaki vào năm 1945, khiến Nhật Bản hoàn toàn gục ngã. Thiên hoàng Hirohito buộc phải tuyên bố đầu hàng vô điều kiện, chính thức chấm dứt chiến tranh và khép lại trang sử hào hùng nhưng cũng đầy bi thương của Đế quốc Nhật Bản vào ngày 2 tháng 9 năm 1945.
Thông qua phân tích tỉ mỉ và khách quan, William Craig chỉ ra rằng nguyên nhân cốt lõi dẫn đến sự sụp đổ của Đế quốc Nhật Bản chính là sự lãnh đạo quân sự sai lầm, tư tưởng bành trướng quá mức và thái độ bài xích phương Tây của giới lãnh đạo. Họ đã đánh giá thấp sức mạnh của Mỹ và Đồng minh, cố chấp theo đuổi chiến lược quân sự lỗi thời và không kịp thời điều chỉnh khi tình thế thay đổi.
Hơn nữa, hệ thống chính trị độc tài quân phiệt, sự tập trung quyền lực tuyệt đối vào tay một nhóm nhỏ và sự thiếu vắng các cơ chế kiểm soát dân chủ đã khiến những sai lầm chiến lược không thể được sửa chữa, đẩy nhanh quá trình suy tàn của đế chế. “Đế Quốc Nhật Giãy Chết” không chỉ là một bài học lịch sử quý giá về sự trỗi dậy và sụp đổ của một cường quốc, mà còn là lời cảnh tỉnh sâu sắc về hậu quả thảm khốc của tham vọng, độc tài và sự thiếu hiểu biết. Cuốn sách là một tác phẩm đáng đọc cho bất kỳ ai quan tâm đến lịch sử thế giới và những bài học mà nó mang lại.
