“Đêm Ai Cập” của đại văn hào Nga Aleksandr Sergeyevich Pushkin, xuất bản năm 1835, là một tác phẩm mang đậm tính tự truyện, tái hiện chuyến hành trình đầy mê hoặc của tác giả đến Ai Cập năm 1829. Hành trình bắt đầu từ Alexandria, theo dòng sông Nile hiền hòa đến Cairo trên một con thuyền nhỏ. Pushkin khắc họa sống động khung cảnh hai bên bờ sông, từ những rặng dừa xanh ngát, bến thuyền tấp nập người qua lại, đến những ngôi làng nhỏ bé nép mình bên bờ nước, nơi cuộc sống vẫn giữ nguyên nét cổ kính truyền thống. Độc giả như được đồng hành cùng tác giả, cảm nhận vẻ đẹp tĩnh lặng của thiên nhiên Ai Cập, đồng thời khám phá nét văn hóa đặc trưng của người dân bản địa qua từng cử chỉ, hành động đời thường.
Cairo, thành phố lớn nhất Ai Cập thời bấy giờ, hiện lên đầy sắc màu dưới ngòi bút tài hoa của Pushkin. Từ thánh đường Al-Azhar uy nghiêm, pháo đài Citadel hùng vĩ, đến những khu chợ náo nhiệt, tất cả đều được miêu tả tỉ mỉ, chi tiết. Ấn tượng nhất phải kể đến Đại kim tự tháp Giza, một trong Bảy kỳ quan thế giới cổ đại. Pushkin dành nhiều trang viết để ca ngợi kỹ thuật xây dựng tinh xảo của người Ai Cập cổ đại, đồng thời chia sẻ cảm giác choáng ngợp khi đứng trên đỉnh kim tự tháp, chiêm ngưỡng sự vĩ đại của công trình so với tầm vóc con người.
Hành trình tiếp tục đưa người đọc xuôi về phương Nam, đến Luxor, cái nôi của nền văn minh Ai Cập cổ đại. Đền Karnak, Đền Luxor với những hàng cột đồng sừng sững, những bức tượng khổng lồ và những bức tranh tường sống động miêu tả cuộc sống, tín ngưỡng của người xưa hiện lên đầy uy nghi, tráng lệ. Pushkin không chỉ khắc họa vẻ đẹp kiến trúc mà còn khơi gợi trí tò mò của người đọc về một nền văn minh rực rỡ đã để lại di sản văn hóa vô giá cho nhân loại.
Từ Luxor, cuộc hành trình tiến về Aswan, nơi dòng sông Nile trong xanh uốn lượn quanh những hòn đảo nhỏ xinh đẹp. Không khí yên bình, thanh tịnh của Aswan cùng những công trình thủy lợi cổ xưa như đập Aswan càng làm tăng thêm sức hấp dẫn cho vùng đất này. Pushkin đã thành công trong việc lột tả vẻ đẹp thiên nhiên hài hòa với dấu ấn của con người.
Kết thúc chuyến phiêu lưu kỳ thú, nhân vật chính trở về Alexandria, rồi lên tàu trở về Nga, mang theo những trải nghiệm quý báu về một nền văn minh cổ đại bí ẩn và hùng vĩ. “Đêm Ai Cập” không chỉ là câu chuyện về một chuyến du lịch, mà còn là lời ngợi ca sâu sắc của Pushkin dành cho nền văn minh Ai Cập, một siêu cường của quá khứ đã để lại di sản văn hóa vô giá cho toàn nhân loại. Cuốn sách là một cánh cửa đưa người đọc đến với xứ sở kim tự tháp, khám phá lịch sử và văn hóa của một quốc gia huyền thoại. “Đêm Ai Cập” xứng đáng là một tác phẩm kinh điển, một hành trình khám phá không thể bỏ lỡ.
