Erik Orsenna, nhà văn và nhà ngoại giao người Pháp, mang đến một góc nhìn độc đáo về toàn cầu hóa qua lăng kính của loài muỗi trong cuốn sách “Địa Chính Trị Của Loài Muỗi – Khái Lược Về Toàn Cầu Hóa”. Thay vì tập trung vào các yếu tố kinh tế hay chính trị truyền thống, Orsenna sử dụng loài muỗi, một lực lượng phi nhân tạo trong tự nhiên, để minh họa cho tác động sâu rộng của toàn cầu hóa lên thế giới sinh vật.
Loài muỗi, với khả năng thích nghi và lan truyền đáng kinh ngạc, đã tồn tại hàng triệu năm trên Trái Đất, vượt qua vô số biến đổi môi trường. Tuy nhiên, toàn cầu hóa đã đẩy mạnh quá trình phát triển và lây lan của chúng lên một tầm cao mới. Sự bùng nổ của giao thông vận tải và du lịch quốc tế đã vô tình tạo ra những “con đường cao tốc” cho muỗi di chuyển, vượt qua biên giới địa lý một cách dễ dàng. Những loài muỗi nguy hiểm, mang mầm bệnh sốt rét, sốt xuất huyết, Zika, đã tận dụng triệt để cơ hội này để mở rộng lãnh thổ, lan sang những khu vực mới, gây ra những đợt dịch bệnh bùng phát trên diện rộng. Hình ảnh muỗi véc tơ sốt rét từ châu Phi lan sang châu Âu và châu Mỹ, hay muỗi véc tơ sốt xuất huyết từ châu Á xâm nhập vào Mỹ Latinh và châu Đại Dương, là minh chứng rõ nét cho hiện tượng này.
Không chỉ vậy, biến đổi khí hậu – một hệ quả khác của hoạt động con người – càng làm trầm trọng thêm vấn đề. Sự nóng lên toàn cầu đã mở rộng vùng sinh sống của muỗi, cho phép chúng xâm chiếm những vùng đất trước đây quá lạnh để tồn tại, điển hình là sự xuất hiện của muỗi véc tơ sốt rét ở các vùng núi cao châu Á. Điều này đặt ra những thách thức mới cho công tác phòng chống dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Orsenna khẳng định rằng trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, con người không còn là trung tâm duy nhất của hệ sinh thái. Loài muỗi, cùng với các loài côn trùng khác, đang nổi lên như những đối thủ cạnh tranh đáng gờm trong cuộc đua khai thác nguồn tài nguyên toàn cầu. Chúng ta không thể phớt lờ sự tồn tại và ảnh hưởng của những lực lượng phi nhân tạo này. “Địa Chính Trị Của Loài Muỗi” là lời cảnh tỉnh, nhắc nhở chúng ta cần thay đổi nhận thức, nhìn nhận đúng đắn hơn vị thế của các sinh vật phi nhân tạo trong một thế giới toàn cầu hóa, từ đó tìm ra những giải pháp ứng phó phù hợp, bảo vệ sức khỏe và tương lai của chính mình. Cuốn sách của Erik Orsenna, với bản dịch tiếng Việt của Trần Thị Phương Thảo, hứa hẹn mang đến cho độc giả một cái nhìn mới mẻ và đầy tính kích thích về mối quan hệ phức tạp giữa con người, tự nhiên và quá trình toàn cầu hóa.
