“Đôi Lứa Xứng Đôi” – một tập truyện ngắn đặc sắc của nhà văn Nam Cao, ra mắt bạn đọc lần đầu năm 1941, là tập hợp của bảy câu chuyện mang đậm dấu ấn văn chương độc đáo. Được xem như một trong những đỉnh cao sáng tạo của Nam Cao, “Đôi Lứa Xứng Đôi” không chỉ ghi dấu ấn sâu đậm trong lịch sử văn học Việt Nam mà còn tiếp tục khẳng định sức sống vượt thời gian, lay động tâm hồn độc giả qua nhiều thế hệ.
Bảy câu chuyện trong tập sách tựa như bảy lát cắt cuộc sống, phản ánh chân thực bức tranh xã hội đương thời với những mảnh đời lam lũ, những số phận bé nhỏ bị cuốn vào vòng xoáy nghiệt ngã của đói nghèo, bất công. Ngòi bút Nam Cao, với sự sắc sảo, tinh tế và đầy nhân văn, đã khắc họa nên những nhân vật sống động, chân thực đến ám ảnh, từ những người nông dân nghèo khó đến những trí thức nhỏ bé lạc lõng giữa dòng đời. Không chỉ dừng lại ở việc tái hiện hiện thực, “Đôi Lứa Xứng Đôi” còn đi sâu vào khám phá nội tâm nhân vật, phơi bày những khát khao, trăn trở, những mâu thuẫn giằng xé trong tâm hồn họ.
Tập truyện ngắn này không chỉ là bức tranh xã hội thu nhỏ mà còn là sự phản ánh sâu sắc về thân phận con người trong xã hội cũ. Qua từng câu chữ, từng tình tiết, Nam Cao đã khéo léo lồng ghép những thông điệp nhân văn sâu sắc, thức tỉnh lương tri con người, kêu gọi sự cảm thông và chia sẻ giữa người với người. Đọc “Đôi Lứa Xứng Đôi”, ta không chỉ được thưởng thức một tác phẩm văn học nghệ thuật mà còn được chiêm nghiệm về cuộc đời, về con người, về những giá trị nhân bản trường tồn.
Chính vì những giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc ấy, “Đôi Lứa Xứng Đôi” xứng đáng được xem là một trong những tập truyện ngắn kinh điển của văn học Việt Nam hiện đại, một di sản văn chương quý giá cần được gìn giữ và lan tỏa. Trở lại với “Đôi Lứa Xứng Đôi” hôm nay, chúng ta có cơ hội được khám phá, được chiêm nghiệm và được đắm mình trong thế giới nghệ thuật ngôn từ đầy mê hoặc của Nam Cao, đồng thời cũng là dịp để nhìn lại, suy ngẫm về những giá trị nhân văn sâu sắc mà tác phẩm mang lại.
