“Đối Thoại Socratic 1” của Plato, một trong những trụ cột của triết học phương Tây, đưa người đọc vào hành trình khám phá tư duy sắc bén của Socrates thông qua nghệ thuật đối thoại. Plato tái hiện một cách sống động phương pháp luận lý học đặc trưng của Socrates: đặt câu hỏi, phân tích và soi xét những quan điểm đương thời để tìm kiếm chân lý. Không tự nhận mình là người nắm giữ chân lý, Socrates, qua lời kể của Plato, liên tục thách thức những định nghĩa và khái niệm tưởng chừng vững chắc, dẫn dắt đối phương vào mê cung của tư duy logic để bóc tách những mâu thuẫn tiềm ẩn.
Cuốn sách tập trung vào một số cuộc đối thoại nổi bật, trong đó cuộc trò chuyện với Euthyphro về bản chất của điều thiêng liêng được xem là kinh điển. Euthyphro, một linh mục uyên bác, tự tin đưa ra định nghĩa “điều thiêng liêng là điều mà các vị thần yêu thích”. Tuy nhiên, dưới làn mưa câu hỏi của Socrates, định nghĩa này dần lộ ra những lỗ hổng logic. Liệu các vị thần yêu thích điều gì đó vì nó vốn dĩ đã thiêng liêng, hay chính sự yêu thích của họ mới khiến nó trở nên thiêng liêng? Euthyphro, dù cố gắng biện minh, vẫn không thể thoát khỏi vòng xoáy logic mà Socrates tạo ra, để rồi cuối cùng phải thừa nhận sự bất lực trong việc định nghĩa chính xác “điều thiêng liêng”.
Một cuộc đối thoại đáng chú ý khác là giữa Socrates và Protagoras, một trong những người đặt nền móng cho chủ nghĩa khế ước. Protagoras, với quan điểm cho rằng mọi thứ đều có thể tranh luận, kể cả chân lý tuyệt đối, đã bị Socrates đẩy vào thế khó. Nếu mọi thứ đều có thể tranh luận, vậy bản thân sự tranh luận đó liệu có đúng hay không? Nếu sự tranh luận cũng có thể sai, toàn bộ hệ thống triết học của Protagoras sẽ rơi vào vòng luẩn quẩn của sự tự mâu thuẫn. Cuộc đối thoại này không chỉ cho thấy sự sắc bén trong tư duy của Socrates mà còn làm nổi bật tính chất khai phóng của triết học, luôn đặt ra câu hỏi và không ngừng tìm kiếm sự thật.
“Đối Thoại Socratic 1” không chỉ là một tác phẩm triết học hàn lâm mà còn là một cuộc phiêu lưu trí tuệ đầy hấp dẫn. Qua những cuộc đối thoại được tái hiện tài tình, Plato mời gọi người đọc cùng tham gia vào quá trình tìm kiếm chân lý, khơi gợi tư duy phản biện và thôi thúc chúng ta không ngừng đặt câu hỏi về thế giới xung quanh. Cuốn sách là một lời nhắc nhở sâu sắc về tầm quan trọng của việc suy nghĩ độc lập và sự can đảm để thách thức những quan niệm đã được thiết lập.
