Cuốn tự truyện “Đời Tôi” của Marcel Reich-Ranicki, do Lê Chu Cầu dịch, là câu chuyện đầy xúc động về một cuộc đời gắn bó mật thiết với văn chương, trải dài qua những thăng trầm lịch sử và bi kịch cá nhân. Tác phẩm tái hiện hành trình sống đầy biến động của Reich-Ranicki, từ tuổi thơ êm đềm ở Ba Lan đến những năm tháng khốn khó trong thời kỳ diệt chủng Do Thái, và cuối cùng là sự nghiệp lừng lẫy của một nhà phê bình văn học hàng đầu nước Đức. Sinh ra trong một gia đình Do Thái, Reich-Ranicki sớm nhận thức được nguy cơ rình rập dưới ách thống trị của Đức Quốc xã. Tình yêu với văn chương Đức đã nhen nhóm trong ông từ thuở thiếu thời ở Berlin, nơi ông được tiếp xúc với những tên tuổi vĩ đại như Goethe, Schiller, Heine. Niềm đam mê ấy chính là động lực giúp ông vượt qua những năm tháng đen tối nhất của cuộc đời.
Câu chuyện của Reich-Ranicki không chỉ là một câu chuyện sinh tồn. Nó là bức chân dung của một nhân cách văn chương kiệt xuất, một nhà phê bình sắc sảo, đầy bản lĩnh, với những quan điểm thẳng thắn và không khoan nhượng. Giọng văn tự sự, đôi khi dí dỏm, đôi khi cay nghiệt, phơi bày chân thực con người và tư tưởng của Reich-Ranicki. Xuyên suốt cuốn sách, ông dẫn dắt người đọc khám phá bức tranh toàn cảnh văn học Đức thế kỷ 20, từ Thomas Mann, Bertolt Brecht đến Günter Grass, qua lăng kính sắc bén và tinh tường của một người trong cuộc. “Đời Tôi” còn là câu chuyện tình yêu đẹp như tiểu thuyết giữa Reich-Ranicki và Tosia, bắt đầu từ cuộc gặp gỡ định mệnh bên một xác chết, một tình yêu đủ sức lay động lòng người và xứng đáng được dựng thành phim.
Với hơn 700 trang sách, “Đời Tôi” đòi hỏi người đọc sự kiên nhẫn và một nền tảng nhất định về văn học Đức. Lối viết tự sự chi tiết, đôi khi dài dòng với những hồi tưởng, có thể khiến một số độc giả cảm thấy chậm rãi. Tuy nhiên, khối lượng kiến thức đồ sộ và những phân tích sâu sắc về văn chương bù đắp hoàn toàn cho những điểm trừ nhỏ này. Cuốn sách không chỉ là tự truyện của một cá nhân, mà còn là một góc nhìn độc đáo về lịch sử và văn học Đức thế kỷ 20. Đây là tác phẩm đáng đọc cho những ai yêu văn chương, muốn tìm hiểu về cuộc đời của một nhân vật kiệt xuất, và khám phá những thăng trầm của lịch sử qua lăng kính của một người trong cuộc.
Marcel Reich-Ranicki (1920-2013), được mệnh danh là “Giáo hoàng Văn học Đức”, là một trong những nhà phê bình văn học Đức uy tín nhất nửa sau thế kỷ 20. Ông là người soạn thảo bộ “Hợp tuyển Frankfurt”, tập hợp tác phẩm của hàng trăm nhà thơ Đức, và chủ biên nhiều bộ sách quan trọng về thơ, kịch và tiểu luận Đức. Cuộc đời ông gắn liền với những biến cố lịch sử, từ thời thơ ấu ở Ba Lan, những năm tháng khốn khó trong Thế chiến II, đến sự nghiệp lừng lẫy tại Đức. Reich-Ranicki từng làm việc cho tình báo Ba Lan, sau đó chuyển sang Tây Đức và trở thành một cây bút phê bình văn học hàng đầu. Chương trình truyền hình “Bộ tứ văn học” do ông dẫn dắt đã góp phần đưa văn học đến gần hơn với công chúng. Ông được trao tặng nhiều huân chương, giải thưởng và bằng tiến sĩ danh dự, khẳng định vị thế và tầm ảnh hưởng của ông trong giới văn chương. Cuốn tự truyện “Đời Tôi” đã được chuyển thể thành phim truyền hình, càng khẳng định sức hút của câu chuyện cuộc đời ông.
