“Doña Bárbara” là một kiệt tác của Rómulo Gallegos, tác giả người Venezuela nổi tiếng không chỉ ở quê hương mà còn vang danh khắp Trung và Nam Mỹ. Tác phẩm đã chinh phục đông đảo độc giả và giới phê bình quốc tế bởi sức mạnh nội dung và nghệ thuật ngôn từ tinh tế. Sinh ra trong một gia đình nghèo khó năm 1884, Rómulo Gallegos đã trải qua tuổi thơ đầy khó khăn và phải làm giáo viên sau khi tốt nghiệp trung học để mưu sinh. Mang trong mình tư tưởng tiến bộ và lòng yêu nước nồng nàn, ông sớm tham gia hoạt động chính trị, chống lại chế độ độc tài quân phiệt của Gómez, kẻ đã bán rẻ tài nguyên quốc gia cho ngoại bang và đàn áp nhân dân dã man.
Sự nghiệp văn chương của ông bắt đầu khá muộn, sau tuổi 35, với tác phẩm đầu tay “Reinaldo Solar” xuất bản năm 1920. Kể từ đó, ông liên tục cho ra đời nhiều tác phẩm giá trị, bao gồm cả truyện ngắn và tiểu thuyết như “Cây leo” (1925), “Doña Bárbara” (1929), “Canaima” (1935), “Cantaclaro” (1934), “Anh da đen khốn khổ” (1937), “Cũng trên mảnh đất ấy” (1943), “Cọng rơm trong gió” (1952), và “Nổi loạn” (1946). Cả sự nghiệp văn chương và hoạt động chính trị của ông đều hướng tới một tương lai tươi sáng cho Venezuela, đỉnh cao là việc ông được bầu làm tổng thống năm 1948. Tuy nhiên, nhiệm kỳ của ông bị cắt ngắn bởi một cuộc đảo chính quân sự. Ông qua đời năm 1960.
“Doña Bárbara” là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Rómulo Gallegos, được độc giả trong và ngoài nước đánh giá cao bởi tinh thần chiến đấu vì một xã hội tốt đẹp hơn, giải phóng con người và vượt qua mọi khó khăn của tự nhiên. Tác phẩm đã được tái bản nhiều lần, dịch ra nhiều thứ tiếng và xuất bản trên toàn thế giới, đặc biệt là ở Tây bán cầu.
Bối cảnh của “Doña Bárbara” là vùng thảo nguyên rộng lớn của Venezuela khoảng sáu mươi năm về trước, nơi “những con sông rộng không tưới ướt đồng cỏ, không dẫn thuyền qua lại.” Bằng ngòi bút tài hoa, Gallegos đã khắc họa sống động cuộc sống của những con người mạnh mẽ, giản dị và dũng cảm được tôi luyện bởi thiên nhiên hoang dã, với những hoạt động như săn bắt thú rừng, cá sấu, ba ba, thu hoạch mật ong và khai phá đồng cỏ. Tác phẩm cũng lên án mạnh mẽ chế độ bất công, bọn cầm quyền tàn bạo và tham vọng của những kẻ cướp bóc đến từ Bắc Mỹ, thể hiện rõ nét tinh thần hiện thực phê phán sắc bén, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
Tuy nhiên, tác phẩm vẫn còn những hạn chế nhất định trong việc đề xuất giải pháp cho một “ngày thịnh vượng và hạnh phúc” của đất nước. Cách giải quyết vấn đề của các nhân vật như Doña Bárbara, kẻ tham lam từ bỏ trang trại của mình, hay những kẻ cướp đất từ Bắc Mỹ rời đi sau khi bị người dân địa phương chống trả, cho thấy sự ảnh hưởng của chủ nghĩa xã hội không tưởng vào tư tưởng của tác giả trong những năm 1925-1930, khiến ông chưa thể nhìn nhận rõ nét cuộc đấu tranh giai cấp trong thời đại bấy giờ.
Mặc dù vậy, với những giá trị nổi bật của mình, “Doña Bárbara” vẫn được nhà nghiên cứu văn học Ulrich Leo người Đức đánh giá là “một trong những cuốn tiểu thuyết tuyệt vời nhất, vừa mạnh mẽ vừa dịu dàng, vừa phong phú vừa sâu lắng, vừa hùng vĩ vừa trữ tình… có thể sánh ngang với bất kỳ tác phẩm văn học hiện đại nào.” NXB Tổng Hợp Phú Khánh trân trọng giới thiệu tác phẩm đến bạn đọc. (Xin lưu ý: thông tin tác giả Aleksandr Isayevich Solzhenitsyn trong bản gốc là sai và đã được chỉnh sửa.)
