“Gót Sen Ba Tấc” của Phùng Ký Tài là một tác phẩm văn học Trung Quốc xuất bản năm 1986, nằm trong dòng chảy đổi mới của văn học hậu Cách mạng Văn hóa. Tác phẩm là tiếng nói mạnh mẽ phơi bày sự thật về những mất mát, đau thương mà giai đoạn lịch sử đầy biến động này gây ra. Phùng Ký Tài, một trong những cây bút tiêu biểu của thế hệ nhà văn thứ năm, không chỉ là nhân chứng mà còn là người trong cuộc, mang đến những trải nghiệm sâu sắc và chân thực về thời đại.
Phùng Ký Tài không chỉ nổi tiếng với đề tài hiện thực mà còn khéo léo khai thác các khía cạnh phong tục, lịch sử. Phong cách viết của ông linh hoạt, biến hóa đa dạng từ hài hước, dí dỏm đến sâu lắng, cảm động tùy theo từng đề tài. Được quốc tế công nhận với Huy chương Danh dự Danh nhân Thế giới năm 1987, Phùng Ký Tài đã để lại nhiều tác phẩm giá trị, trong đó “Gót Sen Ba Tấc” là một điểm sáng nổi bật.
Câu chuyện xoay quanh số phận của Qua Hương Liên, một cô gái nghèo khổ sở hữu đôi chân thon đẹp nhưng bị hủy hoại bởi tục bó chân tàn khốc. Tác phẩm khắc họa rõ nét nỗi đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần mà người phụ nữ phải chịu đựng khi bị ép buộc biến dạng đôi chân mình, tựa như nàng tiên cá trong truyện cổ Andersen khao khát biến đổi đuôi cá thành đôi chân người. “Gót Sen Ba Tấc” không chỉ dừng lại ở việc miêu tả nỗi đau của tục bó chân, mà còn đào sâu vào bi kịch của con người khi đánh mất bản ngã, bị hoàn cảnh xô đẩy, tha hóa. Qua Hương Liên, từ một nạn nhân đáng thương, dần dần bị cuốn vào vòng xoáy tranh giành quyền lực, trở nên tàn nhẫn, ngoan cố và đầy mâu thuẫn.
Tác phẩm mang đến một góc nhìn sâu sắc về văn hóa Trung Quốc thông qua hình ảnh đôi chân bị bó nhỏ. Đôi gót sen ba tấc, nhỏ bé hơn cả điếu thuốc, ẩn chứa trong đó cả một chiều dài lịch sử với bao thăng trầm, hưng vong. Tục lệ bó chân, tồn tại dai dẳng qua nhiều triều đại, trở thành một biểu tượng cho sự áp bức, kìm hãm của xã hội phong kiến lên thân phận người phụ nữ.
“Gót Sen Ba Tấc” được đánh giá là một tác phẩm kinh điển, có sức ảnh hưởng lớn, được dịch ra nhiều thứ tiếng như Nhật, Anh, Đức. Tác phẩm này thuộc bộ ba tiểu thuyết cùng chủ đề suy ngẫm về văn hóa của Phùng Ký Tài, bao gồm “Roi Thần” (1984), “Gót Sen Ba Tấc” (1986) và “Âm Dương Bát Quái” (1988). Qua câu chuyện đầy ám ảnh về Qua Hương Liên, Phùng Ký Tài đã thành công trong việc phản ánh một giai đoạn lịch sử đầy biến động của Trung Quốc, đồng thời khơi gợi những suy tư sâu sắc về thân phận con người và sức mạnh của văn hóa. Tác phẩm cũng đề cập đến những vấn đề xã hội nhức nhối như tệ nạn cờ bạc, bạo lực, tác hại của thuốc lá, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của tác giả đến hiện thực cuộc sống.