“Hà Nội Lầm Than” của Trọng Lang là một chuyến du hành thời gian đưa người đọc trở về Hà Nội từ những năm 1930 đến 1960, tái hiện sinh động bức tranh thủ đô qua những biến thiên của lịch sử. Bằng giọng văn hài hước, gần gũi nhưng không kém phần nghiêm túc, tác giả Trọng Lang dẫn dắt chúng ta len lỏi qua từng con phố cổ, cảm nhận nhịp sống sôi động, đầy màu sắc của Hà Nội xưa. Từ phố Hàng Bồ, Hàng Đào đến Hàng Gai, đâu đâu cũng tấp nập người mua kẻ bán, tiếng xe ngựa hòa lẫn tiếng rao hàng rong, tạo nên một bản hòa âm đặc trưng của phố phường. Người dân Hà Nội thuở ấy, dù cuộc sống còn đơn sơ, vẫn tìm thấy niềm vui trong những câu chuyện bên quán nước mía, ly trà chanh.
Không chỉ dừng lại ở đời sống thường nhật, Trọng Lang còn khắc họa một cách tinh tế văn hóa và tín ngưỡng của người Hà thành. Lễ hội chùa Hương, đền Ngọc Sơn… hiện lên sống động, không chỉ là nét đẹp tâm linh mà còn là sợi dây gắn kết cộng đồng. Bức tranh văn hóa tinh thần của Hà Nội thời kỳ này được tác giả tô vẽ bằng những gam màu rực rỡ, đa dạng.
Cách mạng Tháng Tám 1945 đánh dấu một bước ngoặt lịch sử, đưa Hà Nội từ thủ đô của chế độ thuộc địa trở thành thủ đô của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Những công trình mới mọc lên, từ tòa nhà chính phủ, bệnh viện đến trường học, làm thay đổi diện mạo thủ đô. Đời sống tinh thần, văn hóa cũng chuyển mình theo hướng dân tộc. Tuy nhiên, cuộc kháng chiến chống Pháp đầy cam go (1950-1954) đã đặt Hà Nội vào hoàn cảnh khó khăn. Người dân phải trải qua những cuộc di tản, sơ tán liên miên. Ký ức về một Hà Nội lầm than trong khói lửa chiến tranh được tác giả tái hiện một cách chân thực và xúc động.
Sau Hiệp định Genève 1954, Hà Nội trở thành thủ đô của miền Bắc. Dù gánh nặng hậu quả chiến tranh vẫn còn đó, nhưng người dân đã bắt đầu xây dựng lại cuộc sống. Đến những năm 1960, trong không khí của thời kỳ Đổi mới, Hà Nội dần ổn định và phát triển. Các công trình mới tiếp tục được xây dựng, thành phố mở rộng ra ngoại ô. Tuy nhiên, những khó khăn do ảnh hưởng của chiến tranh vẫn còn tồn tại.
“Hà Nội Lầm Than” không chỉ là câu chuyện về Hà Nội, mà còn là câu chuyện về một dân tộc kiên cường vượt qua gian khó. Tác phẩm là một bức tranh toàn cảnh về Hà Nội qua nhiều thập kỷ, từ những ngày tháng yên bình đến những năm tháng chiến tranh đầy biến động. Thông qua những trang sách, người đọc không chỉ hiểu hơn về đời sống vật chất, tinh thần của người Hà Nội mà còn cảm nhận được những thăng trầm của lịch sử đất nước. “Hà Nội Lầm Than” xứng đáng là một tài liệu tham khảo quý giá cho những ai muốn tìm hiểu về lịch sử và con người Hà Nội qua các thời kỳ. Mời bạn đọc khám phá!
