Triết học Phương Đông, với bề dày lịch sử và chiều sâu tư tưởng, luôn là một kho tàng tri thức quý giá cho nhân loại. Cuốn sách “Hệ Thống Phạm Trù Lý Học Triết Học Phương Đông” của tác giả Mộng Bồi Nguyên là một công trình nghiên cứu đáng chú ý, góp phần soi sáng những khái niệm nền tảng của triết học Đông phương, đặc biệt là Trung Hoa. Thông qua việc phân tích và giải thích các phạm trù then chốt như “duy vật”, “duy tâm”, “tồn tại”, “không tồn tại”, “phân biệt”, “vô biên”, tác giả giúp người đọc tiếp cận một cách hệ thống và toàn diện tư duy triết học của các trường phái lớn như Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo.
Tác giả mở đầu bằng việc giới thiệu tổng quan về hệ thống phạm trù lý học, khẳng định vai trò cốt lõi của chúng trong việc kiến tạo nên bộ khung tư tưởng triết học. Phạm trù, theo tác giả, là những khái niệm cơ bản và quan trọng nhất, được đúc kết từ quá trình nhận thức của con người về thế giới tự nhiên và xã hội. Chúng phản ánh những thuộc tính bản chất của hiện thực khách quan, mang tính siêu nghiệm và tổng quát, là công cụ hữu hiệu để giải thích và phán đoán thế giới.
Phần tiếp theo của cuốn sách đi sâu phân tích hai phạm trù quan trọng bậc nhất: “duy vật” và “duy tâm” dưới lăng kính của các trường phái triết học Trung Hoa cổ đại. Tác giả chỉ ra sự khác biệt trong cách tiếp cận vấn đề này giữa các trường phái. Nếu như phái Dịch học cho rằng vạn vật sinh thành từ âm dương của Lý khí, phái Khổng Mạnh lại tin rằng Thiên địa là nguồn gốc của mọi sự vật hiện hữu. Về “duy tâm”, tác giả phân tích quan điểm của Nho giáo về Trời và Đất là nguyên tổ của vạn vật, con người là trung gian giữa hai yếu tố này, đối lập với quan điểm của Đạo giáo, cho rằng Lý và khí là nền tảng của tất cả.
Tiếp đến, cuốn sách đào sâu vào hai khái niệm “tồn tại” và “không tồn tại”. Sự tồn tại của vạn vật, theo Nho giáo, là do Thiên mệnh, trong khi Đạo giáo cho rằng chỉ có Lý mới là căn nguyên duy nhất. Ngược lại, Phật giáo lại nhìn nhận mọi sự vật đều trống rỗng, vô thường, thuộc về “không tồn tại”. Lão Trang cũng đồng quan điểm khi cho rằng chỉ có Lý mới là tuyệt đối, mọi sự vật khác đều không có sự tồn tại thực sự.
Cuối cùng, tác giả tổng kết và đánh giá tư duy triết học của các trường phái lớn ở Trung Quốc cổ đại thông qua việc phân tích các phạm trù như “phân biệt”, “vô biên”, “duy nhất”. Mặc dù mỗi trường phái có cách nhìn nhận riêng về bản chất của hiện thực, nhưng điểm chung là đều nhấn mạnh tính ẩn dụ và siêu việt của triết lý. “Hệ Thống Phạm Trù Lý Học Triết Học Phương Đông” của Mộng Bồi Nguyên không chỉ là một công trình nghiên cứu học thuật nghiêm túc mà còn là một cánh cửa mở ra thế giới tư tưởng phong phú của triết học Phương Đông, giúp chúng ta khám phá những bí ẩn về con người và vũ trụ. Cuốn sách hứa hẹn mang đến cho độc giả những hiểu biết sâu sắc và những góc nhìn mới mẻ về di sản triết học vô giá của nhân loại.
