Ryszard Kapuściński, một trong những phóng viên chiến trường vĩ đại nhất thế kỷ 20, đã để lại cho hậu thế một di sản văn chương đồ sộ, trong đó “Hoàng Đế” nổi lên như một kiệt tác, một cột mốc quan trọng không chỉ trong sự nghiệp của ông mà còn trong lịch sử thể loại phóng sự. Cuốn sách không chỉ là câu chuyện về sự sụp đổ của hoàng đế Haile Selassie I của Ethiopia, mà còn là một bức tranh toàn cảnh về cơ chế quyền lực, sự tha hóa và sụp đổ của một chế độ độc tài được nhìn từ góc nhìn của những người trong cuộc.
“Hoàng Đế” đánh dấu sự chuyển mình của Kapuściński từ một phóng viên chiến trường sang một nhà văn với phong cách độc đáo, kết hợp giữa chất báo chí sắc bén và ngôn ngữ văn học giàu hình ảnh. Tác phẩm này đã đưa thể loại phóng sự lên một tầm cao mới, ngang hàng với văn học cao cấp, khẳng định vị thế của Kapuściński như một bậc thầy của thể loại này. Dù đã ra đời hơn nửa thế kỷ, “Hoàng Đế” vẫn giữ nguyên giá trị thời sự và sức hấp dẫn đặc biệt với độc giả toàn cầu, liên tục được dịch và tái bản bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau.
Sự ra đời của “Hoàng Đế” cũng gắn liền với một câu chuyện thú vị. Được cử đến Ethiopia để đưa tin về cuộc đảo chính, Kapuściński đã thu thập rất nhiều tư liệu, nhưng khi trở về, ông nhận ra mình không thể viết theo cách thông thường. Ông đã dành nhiều thời gian để suy ngẫm và chắt lọc, cuối cùng tạo nên một tác phẩm vượt xa khuôn khổ của một bài phóng sự thông thường. Thay vì tập trung vào nhân vật trung tâm là hoàng đế, Kapuściński lại chọn cách khắc họa bức chân dung quyền lực thông qua lăng kính của những cận thần, những người phục vụ trong cung điện. Chính cách tiếp cận độc đáo này đã tạo nên sức mạnh và giá trị trường tồn của tác phẩm.
“Hoàng Đế” không chỉ là một tác phẩm báo chí xuất sắc, mà còn là một kho tàng kiến thức về lịch sử, văn hóa và con người. Kapuściński với sự tò mò vô hạn về thế giới và khả năng quan sát tinh tế đã lột tả một cách chân thực và sống động bức tranh xã hội Ethiopia dưới chế độ phong kiến. Ông không áp đặt quan điểm cá nhân mà luôn cố gắng tìm hiểu và trình bày quan điểm từ nhiều phía, đúng với tinh thần của trường phái phóng sự Ba Lan mà ông là một trong những người sáng lập.
Sự thành công vang dội của “Hoàng Đế” được minh chứng qua việc tác phẩm được dịch ra hơn 40 ngôn ngữ, được chuyển thể thành kịch và công diễn tại nhiều thành phố lớn trên thế giới. Tác phẩm cũng được nhiều tờ báo và tạp chí danh tiếng như New York Times, New Yorker, Time… bình chọn là cuốn sách của năm 1983 và nằm trong danh sách 150 tác phẩm văn học lớn nhất thế kỷ 20 do The New York Public Library bình chọn. “Hoàng Đế” xứng đáng là một tác phẩm kinh điển, một món quà vô giá mà Ryszard Kapuściński dành tặng cho độc giả trên toàn thế giới.
