Yuval Noah Harari, tác giả của cuốn sách best-seller *Sapiens: Lược sử loài người*, tiếp tục hành trình khám phá lịch sử và tương lai của nhân loại với *Homo Deus: Lược sử tương lai*. Cuốn sách này không chỉ đơn thuần là một dự đoán về tương lai, mà là một cuộc phân tích sâu sắc về vị trí của con người trong vũ trụ, đặc biệt là trong bối cảnh của những tiến bộ công nghệ vượt bậc.
Harari đặt ra những câu hỏi đầy thách thức: Liệu Homo sapiens có thực sự là loài “siêu đẳng” hay chỉ là “tay đầu gấu địa phương”? Chúng ta kiểm soát và mang lại ý nghĩa cho thế giới bằng cách nào? Công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình cuộc sống của chúng ta ra sao? Loài nào sẽ kế thừa Homo sapiens và tôn giáo mới sẽ có hình hài như thế nào? Thông qua lối viết lôi cuốn và lập luận táo bạo, Harari dẫn dắt người đọc vào một cuộc hành trình tư duy về những khái niệm mang tính đột phá như chủ nghĩa nhân đạo như một dạng tôn giáo tôn thờ con người, hay sinh vật như một thuật toán. Ông vẽ nên một viễn cảnh tương lai, nơi Homo sapiens có thể đánh mất vị thế thống trị, nhường chỗ cho một hình mẫu mới – “Dữ liệu giáo”.
*Homo Deus* không chỉ tập trung vào tương lai, mà còn đào sâu vào quá khứ. Cuốn sách phân tích những năng lực đã giúp con người sinh tồn và tiến hóa thành “chúa tể” Trái Đất. Đồng thời, Harari cũng chỉ ra quá trình hoàn thiện và nâng cấp những năng lực này, một quá trình nghịch lý có thể dẫn đến việc chính chúng ta bị truất quyền bởi một sinh vật mới – Homo Deus.
Tác giả lập luận rằng nhân loại đã đạt được những thành tựu đáng kinh ngạc trong việc kiểm soát nạn đói, bệnh dịch và chiến tranh, những vấn đề từng ám ảnh con người suốt hàng thiên niên kỷ. Ông dẫn chứng những thảm họa lịch sử như nạn đói ở Pháp thế kỷ 17, nạn dịch Cái Chết Đen, sự lây lan bệnh đậu mùa ở Mexico và Hawaii, đại dịch cúm Tây Ban Nha để minh họa cho sự tàn khốc của những vấn đề này trong quá khứ. Tuy nhiên, nhờ những tiến bộ trong khoa học kỹ thuật, y tế và thương mại toàn cầu, chúng ta đã phần nào kiểm soát được chúng. Hiện nay, béo phì thậm chí còn là một mối đe dọa lớn hơn cả nạn đói ở nhiều nơi trên thế giới.
Với những thành tựu này, nhân loại đang hướng tới những mục tiêu mới: bất tử, hạnh phúc vô biên và sức mạnh của sự sáng tạo. Tuy nhiên, Harari cảnh báo rằng chính việc theo đuổi những mục tiêu này có thể khiến con người trở nên “thừa thãi”. Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, có thể dẫn đến sự chuyển giao quyền lực từ con người sang thuật toán. Những khái niệm quen thuộc như dân chủ và thị trường tự do có thể sụp đổ khi các công ty công nghệ nắm giữ quá nhiều thông tin về chúng ta.
*Homo Deus: Lược sử tương lai* không phải là một lời tiên tri u ám, mà là một lời cảnh tỉnh và một lời kêu gọi suy ngẫm. Harari khuyến khích chúng ta nhìn nhận một cách khách quan về bản thân, về tương lai và vị trí của mình trong vũ trụ, để có thể định hình một tương lai tốt đẹp hơn, thay vì thụ động chờ đợi những thay đổi diễn ra. Cuốn sách do Yuval Noah Harari viết, với sự tham gia dịch thuật của Dương Ngọc Trà và Lê Dọn Bạn.