Cuốn sách “Khi Chiếc Yếm Rơi Xuống” của tác giả Trương Tửu đưa chúng ta ngược dòng thời gian trở về những năm 1938-1939, thời điểm văn đàn Việt Nam đang trải qua những chuyển biến mạnh mẽ dưới ảnh hưởng của làn sóng Âu hóa. Tác giả tập trung khai thác những mẩu tin “văn…vắn” thú vị của nhà thơ Thế Lữ (bút danh Lê Ta) đăng trên báo Ngày Nay – cơ quan ngôn luận của Tự Lực văn đoàn. Với giọng điệu tưng tửng, pha chút châm biếm nhẹ nhàng, Thế Lữ đã tinh tế ghi lại một hiện tượng đáng chú ý: xu hướng đặt tên sách “thực kêu” nhằm thu hút sự chú ý của độc giả.
Những cái tên như “Người đàn bà trần truồng,” “Bão táp trong chiếc quần đùi,” “Mốt áo pardessus,” “Sự thổn thức của quả tim non,” “Đùa với ái tình,” hay “Khi chiếc yếm rơi xuống” đều phản ánh rõ nét bầu không khí sôi động, cuồng nhiệt của một xã hội đang say sưa với những giá trị mới. Thời trang, tình ái trở thành những sản phẩm thời thượng, được tôn vinh và hưởng ứng bởi lớp “con nhà tân thời” trẻ trung, phóng khoáng. Văn chương, như một tấm gương phản chiếu xã hội, cũng không nằm ngoài vòng xoáy ấy. Yếu tố tình yêu, áo quần, thể thao, và đặc biệt là cái nhìn mới mẻ về cơ thể người phụ nữ trở thành những đề tài hấp dẫn, được khai thác triệt để.
Xu hướng này thể hiện rõ nét qua các tác phẩm văn chương đương thời, từ “tả chân tiểu thuyết” đến “ái tình tiểu thuyết”. Hình ảnh người phụ nữ với vẻ đẹp hình thể, những khát khao yêu đương, tình dục, cùng cuộc đấu tranh giằng xé giữa đức hạnh truyền thống và tinh thần giải phóng cá nhân trở thành trung tâm của nhiều câu chuyện. Không chỉ dừng lại ở những tựa sách “kêu” mang hơi thở phương Tây, Thế Lữ còn có thể mở rộng phạm vi quan sát sang cả những tác phẩm của Tự Lực văn đoàn như “Đời mưa gió”, “Hồn bướm mơ tiên”, “Gánh hàng hoa”… Những tựa sách này, dù không trực diện táo bạo như “Kĩ nghệ lấy Tây” hay “Làm đĩ” của Vũ Trọng Phụng, vẫn ẩn chứa sức hút riêng, khơi gợi trí tò mò của người đọc. Qua đó, ta thấy được một bức tranh toàn cảnh về văn đàn Việt Nam những năm 1930-1940, một thời kỳ giao thoa văn hóa đầy sôi động và biến chuyển. Cuốn sách “Khi Chiếc Yếm Rơi Xuống” hứa hẹn sẽ là một hành trình khám phá thú vị, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bối cảnh xã hội và những trăn trở của các nhà văn đương thời.
