“Không Thể Chuộc Lỗi” của tác giả Allen Hassan không chỉ đơn thuần là một cuốn hồi ký hay một ghi chép lịch sử về chiến tranh Việt Nam, mà còn là một hành trình đầy cảm xúc xuyên suốt những trải nghiệm kinh hoàng của một bác sĩ người Mỹ giữa chiến trường khốc liệt. Hassan đã tận mắt chứng kiến những bi kịch, những mất mát, những nỗi đau tột cùng mà chiến tranh gieo rắc, và ông dũng cảm chia sẻ tất cả trong cuốn sách này. Từ những cơn ác mộng triền miên đến những suy tư day dứt về cuộc chiến, Hassan phơi bày những vết thương lòng sâu kín mà thời gian dường như không thể xóa nhòa.
Cuốn sách không chỉ dừng lại ở việc tái hiện quá khứ đau thương, mà còn là tiếng nói mạnh mẽ về những trăn trở, những dằn vặt về đạo đức và lương tâm. Chính tựa đề “Không Thể Chuộc Lỗi”, từng gây tiếng vang tại Hội chợ Sách Quốc tế Frankfurt năm 2006, đã thể hiện rõ thông điệp mà tác giả muốn truyền tải: những tội ác mà nước Mỹ gây ra cho nhân dân Việt Nam là quá lớn, quá khủng khiếp, đến mức không gì có thể bù đắp được. Sự mất mát của sinh mạng, những thương tật vĩnh viễn, và nỗi đau dai dẳng trong tâm hồn người dân Việt Nam là minh chứng rõ ràng nhất cho điều đó.
Là một trong số ít những bác sĩ Mỹ điều trị cho cả hai phía trong cuộc chiến, Hassan đã chứng kiến những cảnh tượng kinh hoàng, đặc biệt là tại những khu vực bị ném bom dữ dội như Quảng Trị. Vụ thảm sát trẻ em tại Quảng Trị, một sự kiện chưa từng được công bố chính thức, đã ám ảnh ông sâu sắc, ngay cả trong tuần trăng mật ở Rome và Majorca năm 1974. Cuốn sách “Home From The War” của Robert J. Lipton đã khơi dậy trong ông những ký ức đau buồn về Việt Nam, thôi thúc ông viết ra những dòng chữ đầy day dứt: “Chứng kiến cái chết của người già và trẻ em đã để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong tâm hồn tôi. Bị bắn vào đầu! Tại sao? Có lẽ tôi không bao giờ có thể quên được những điều đó.”
“Không Thể Chuộc Lỗi” còn hé lộ những sự thật bị che giấu về số phận bi thảm của những thương binh Mỹ bị thương nặng tại Đồng Hả. Họ không được đưa về Mỹ điều trị hay được chết trong vòng tay người thân vì chính quyền Mỹ lo sợ những hình ảnh tàn khốc này sẽ khơi dậy làn sóng phản chiến. Tác giả xót xa: “Giá như lúc đó, người dân Mỹ biết được chuyện gì đang xảy ra với con cái của họ… Giá như họ biết được sự tàn ác điên cuồng đang lan tràn khắp nơi…” Cuốn sách cũng đề cập đến sự tồn tại của những người lính Mỹ đào ngũ, sống trong các đường hầm bí mật ngay tại Sài Gòn, một minh chứng cho sự phản kháng chiến tranh ngay trong lòng quân đội Mỹ.
Bản thân Hassan đã phải im lặng trong một thời gian dài vì những phản ứng của ông về vụ thảm sát trẻ em bị CIA theo dõi, và ông từng suýt mất mạng tại Quảng Trị. Ông cũng phát hiện ra chương trình Phoenix do CIA chỉ đạo, bí mật theo dõi và sát hại khoảng 40.000 người Việt Nam.
Dù chiến tranh đã kết thúc hơn ba thập kỷ, nhưng những hậu quả của nó vẫn còn dai dẳng, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở Mỹ. Hassan tiếp tục điều trị cho các cựu binh Mỹ và đấu tranh đòi quyền lợi cho họ, đặc biệt là những người bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam. Trong phiên bản tiếng Việt, tác giả đã bổ sung một chương riêng về hậu quả nghiêm trọng của chất độc da cam, kèm theo tài liệu và hình ảnh minh họa, thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến nỗi đau của các nạn nhân. Cuốn sách là lời kêu gọi sự thấu hiểu và chia sẻ, là lời nhắc nhở về trách nhiệm đối với quá khứ và hiện tại.
