“Kinh Dịch Trọn Bộ” của Ngô Tất Tố, xuất bản lần đầu năm 1936, là một công trình dịch thuật và chú giải đồ sộ, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc đưa triết lý thâm sâu của Kinh Dịch đến gần hơn với độc giả Việt Nam. Tác phẩm này không chỉ khẳng định tầm vóc uyên bác của danh nhân Ngô Tất Tố mà còn là minh chứng cho nỗ lực không ngừng nghỉ của ông trong việc phổ biến tinh hoa văn hóa phương Đông.
Kinh Dịch, một trong những di sản văn hóa lâu đời nhất của Trung Hoa, ra đời từ khoảng thế kỷ 11 đến thế kỷ 7 trước Công nguyên, khám phá sự biến đổi của vạn vật dựa trên nguyên lý âm dương ngũ hành. Được xem là một trong Tứ thư ngũ kinh nền tảng của Nho giáo, Kinh Dịch mang trong mình giá trị triết học và lịch sử vô cùng to lớn. Ngô Tất Tố đã dày công chuyển ngữ toàn bộ nội dung Kinh Dịch sang tiếng Việt, đồng thời cung cấp phần chú giải tỉ mỉ, giúp người đọc tiếp cận trực tiếp với tinh hoa tư tưởng mà không bị cản trở bởi rào cản ngôn ngữ.
Điểm sáng của tác phẩm nằm ở phần chú giải công phu, nơi Ngô Tất Tố phân tích từng câu chữ trong Kinh Dịch, bóc tách cả nghĩa gốc lẫn nghĩa phát sinh theo dòng chảy thời gian. Ông không chỉ giải thích cặn kẽ về âm dương ngũ hành, cách thức vận dụng nguyên lý này để lý giải vũ trụ, mà còn tham khảo, đối chiếu với các học giả tiền bối, tạo nên một bức tranh đa chiều về tư tưởng Kinh Dịch. Độc giả được dẫn dắt qua từng tầng nghĩa, từng khía cạnh của vấn đề, từ đó thấu hiểu sâu sắc thông điệp mà Kinh Dịch muốn truyền tải.
Không dừng lại ở việc diễn giải, Ngô Tất Tố còn khéo léo lồng ghép quan điểm cá nhân, nhấn mạnh tính ứng dụng thực tiễn của triết lý Kinh Dịch trong đời sống. Ông cho rằng việc am hiểu và vận dụng các nguyên lý như sự luân chuyển âm dương, biến hóa của ngũ hành vào cuộc sống hàng ngày sẽ giúp con người tìm được sự cân bằng, hài hòa với tự nhiên, từ đó đạt đến thịnh vượng.
Với “Kinh Dịch Trọn Bộ”, Ngô Tất Tố đã mang đến cho người đọc Việt Nam một cánh cửa mở ra kho tàng tri thức của Nho giáo. Tác phẩm không chỉ là một bản dịch hoàn chỉnh, sâu sắc mà còn là công cụ hữu ích giúp phổ biến triết lý phương Đông đến đông đảo quần chúng. Đây thực sự là một đóng góp to lớn của Ngô Tất Tố cho sự nghiệp nghiên cứu, dịch thuật và phát triển văn hóa Việt Nam. “Kinh Dịch Trọn Bộ” xứng đáng là một tác phẩm kinh điển, cần được trân trọng và gìn giữ.
