W.G. Sebald, với “Ký Ức Lạc Loài” (The Emigrants), đã tạo nên một tuyệt tác văn chương đầy ám ảnh về số phận những con người tha hương. Xuất bản năm 1992 và được dịch ra nhiều thứ tiếng, tác phẩm đã giành được nhiều giải thưởng văn học danh giá như Berlin Literature Prize, Literatur Nord Prize và Huy chương Johannes Bobrowski, đồng thời khẳng định vị thế của Sebald như một trong những nhà văn quan trọng nhất thế kỷ 20. Bản tiếng Việt được dịch giả Đăng Thư chuyển ngữ từ bản tiếng Anh năm 1997.
“Ký Ức Lạc Loài” là tuyển tập bốn câu chuyện đan xen, khắc họa chân dung bốn người Đức di cư sau Thế chiến Thứ hai: Henry Selwyn, Paul Bereyter, Ambros Adelwarth và Max Aurach. Tuy là những trí thức, bác sĩ, giáo viên, nhưng cuộc sống lưu vong đã đẩy họ vào bóng tối của ký ức và sự lạc loài. Hành trình tha hương nơi đất khách quê người trở thành chuỗi ngày chông gai, đớn đau và mất mát.
Sebald sử dụng lối viết tỉ mỉ, tinh tế, kết hợp tài tình với hình ảnh tư liệu minh họa, tạo nên một không gian văn chương đặc biệt, u uẩn và đầy ám ảnh. Những câu chuyện đan cài như những thước phim tài liệu chậm rãi, hé lộ những sự thật tàn khốc, chạm đến những tầng sâu thẳm nhất trong tâm thức của những kẻ tha hương. Bóng tối của quá khứ, nỗi đau mất mát, sự cô đơn cùng cực, và cả những bí mật giấu kín dần được phơi bày qua từng trang viết. Trong buổi hoàng hôn của cuộc đời, họ không tìm thấy bình yên, tự kết liễu đời mình, tìm đến nhà thương điên, hoặc cố gắng trở về rồi biến mất không dấu vết.
“Ký Ức Lạc Loài” không chỉ đơn thuần là bức tranh đen tối về lịch sử mà còn là một tác phẩm nghệ thuật đầy sâu sắc, đặt ra những câu hỏi nhức nhối về bản chất con người, về những vết thương chiến tranh để lại trong tâm trí. Sự kết hợp độc đáo giữa thực tế và hư cấu, giữa lịch sử và hồi ức, tạo nên một không gian văn chương đa tầng, phức tạp và đầy ý nghĩa. Tác phẩm là lời ai điếu cho những linh hồn lạc loài, đồng thời là lời cảnh tỉnh về những mất mát không thể bù đắp của chiến tranh và lưu vong. “Ký Ức Lạc Loài” xứng đáng là một tác phẩm kinh điển, một trải nghiệm văn chương không thể bỏ qua.
